Uzun süredir esnafın maddi sıkıntılarını dile getirmeye, onların sesi olmaya çalışıyoruz. Esnafın bankaların eline düştüğünü, senetlerini zor ödediğini belirtiyoruz. Bankaların eline düşen esnafın durumu gün geçtikçe kötüye gidiyor. Ek işleri olanlar buralardan sağladığı maddi desteklerle ayakta duruyor. Ek işi olmayanlar ise krediyi, krediyle kapatmaya çalışıyor.
Yüksek faiz oranları esnafı daha da içinden çıkılamaz bir sona doğru sürüklüyor. Özel Halk ve Belediye Otobüsü İşverenler Sendikası (ÖHBİS) Başkanı Seyfettin Savaş, verdiği bir röportajda şunları dile getiriyor: “2017 Haziran ayında otobüslerin ortalama yakıt, araç bakımı, sigorta ve kaskosu, iki şoför maaşı ve sigorta masrafları olmak üzere aylık totalde 42 bin 871 TL gideri oluyor. Geliri ise ortalama 32 bin 752 TL’yi buluyor. Yani bir araç ortalama aylık 10 bin 120 TL zarar ediyor. Esnafımız, bankaların kapısında adeta köle yapıldı…”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası’nda iş adamlarıyla yaptığı toplantıda şunları dile getiriyor: “Geçtiğimiz yıl, çektiğimiz onca sıkıntının sonunda Türkiye yüzde 2,9 büyürken bankalar yüzde 40 civarında kâr artışı elde etmişse burada bir sorun var demektir. Hale bak, yüzde 40. Bu bir felaket ya. Ve bu para bunların cebinden çıkmıyor. Kendi öz sermayeleri değil. Biz kimseden zararına bir iş yapmalarını istemiyoruz. Bizim bankalardan ülkenin gelişmesine katkı sağlamalarını beklemek hakkımızdır. Şayet bankacılık sektörü piyasayı fonlama konusunda biraz daha cesaretli olursa ekonomideki göstergelerimiz fırlayacaktır…”
Habertürk'ten Rahim Ak'ın haberine göre Türk Hava Yolları ile kamu bankaları ve Merkez Bankası hariç 25 kamu kurumunun 2016 yılı kârı 17.4 milyar lira ile tarihi en yüksek düzeye ulaştı. Kamu kurumları 2016'da şimdiye kadar görülmemiş oranda kâr etti. Kamunun kârı toplam 2.7 milyardan 17.4 milyar liraya çıktı. Hasılat 112 milyardan 94 milyar liraya düşmüş olmasına rağmen yükselen kâr ile kâr marjı yüzde 18.4'e çıktı. 25 kamu şirketinin 17.4 milyar liralık kârı toplam 120 milyar liralık öz kaynak ile oranlandığında 2016’da yüzde 14.5’e çıkmış oldu. Böylece kamu kurumlarının öz kaynak kârı da çok tartışılan bankaların kârını bile geride bıraktı. Bankaların 2016 yılı öz kaynak kârı da yüzde 14 olarak açıklanmıştı.
Görünen o ki kamu kurumları ve bankalar kâr üstüne kâr elde ederken kamu görevi gören ama özel sektör olarak hizmet veren ulaşım esnafımız zarar etmekte ve bankaların eline düşmekte. Yetkililerin ulaşım esnafının rahat nefes alması için devlet destekli esnaflara uygun kredi sağlamalıdır. Böylelikle Cumhurbaşkanımızın da dediği gibi ekonomideki göstergelerimiz fırlayacaktır.
Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr