Çetin Nuhoğlu: Gözünü toprak doyursun komşi

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Çetin Nuhoğlu, Bulgaristan’ın 2014 yılı için 125 bin adet transit geçiş belgesini tek seferde vermemekle kendi ayağına kurşun sıktığını dile getirdi. Türkiye’den Bulgaristan taşımalarının 2013 yılında yüzde 78’ini Bulgar taşımacıların gerçekleştirdiğini hatırlatan Nuhoğlu, “Gözünü toprak doyursun, daha neyin peşindesin” .

Bulgaristan, iki ülke arasında kararlaştırılmış olan geçiş belgelerini transit belgeler hariç olmak üzere Türkiye’ye teslim etti. Ancak, 2014 yılı ilk altı ayı için 125 bin adet transit belge vermesi gerekirken, matbaada sıkıntı ğunu dile getirerek sadece 5 bin adet belgeyi Türk tarafına verdi. Belgeler, 29 Ocak tarihi itibariyle tükendi. Belgelerin ını vermemekte direten Bulgaristan’a Türkiye Ulaştırma Bakanlığı, taşımaların ını durdurma kararı aldı.

Ulaştırma Bakanlığı ve UND’nin girişimleri Türk araçlarının Avrupa’ya gidebilmesi için alternatif yollar oluşturuldu. UN Ro-Ro ile görüşen UND, Pendik Limanı’ndan Trieste’ye 500 araçlık ek 2 sefer başlattı. Kapıkule Sınır Kapısı’ndaki araçlarda Yunanistan’a yönlendirildi. Yunanistan ve Makedonya makamlarının UND’ye Türk araçları için gerekli tüm kolaylıkları göstereceklerinin taahhüdünde bulunduğu öğrenildi.

UND Başkanı Çetin Nuhoğlu, Başkan Yardımcısı Hakan Keleş, İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener ve Yüksek İstişare Konseyi Üyesi Bahaddin Karakuş’un da hazır bulunduğu toplantıda Bulgaristan krizini masaya yatırdı. Toplantı’da telefonla Nuhoğlu’nu arayan Ulaştırma Müsteşar Yardımcısı Talat Aydın, “Devlet işi ciddi bir iştir. Bulgaristan’ın bu tür tutumuna asla müsaade etmeyiz. Tek taraflı ihlallere müsaade etmeyiz. Şuanda Kapıkule’de bekleyen tekbir aracımız yoktur. Un Ro-Ro ve Ekol Ro-Ro’ya da bu krizin aşılmasında gerekli resmi yazılarımızı yazdık ve onlarda ne yapılması gerekiyorsa, yapacaklarının taahhüdünün verdiler. Araçlarımız alternatif yollardan Avrupa Birliği ülkelerine gidecek” .

BULGARİSTAN KOL BÜKÜYOR!

“Bana göre transit hakkı konuşulmaz, tartışılmaz” diyen Nuhoğlu, bunun tartışma yerinin uluslar arası arena ğunu hatırlattı. Transit hakkının AB’nin tanıdığı bir hak ğunun altını çizen Nuhoğlu, “Ben Almanya’ya mal götürüyorsam, muhatabım Alman nakliyeciler ve Alman makamlarıdır. Bunu ne Bulgaristan trasit geçiş belgesi ile engelleyebilir, ne de Avusturya sadece bana tren dayatmasıyla önüne geçebilir. Bu sorunlar çözülecek, başka çare yok. Şuanda pazarlık dayatmasıyla kol büküyor. Bulgaristan Ulaştırma Bakan Yardımcısı TV röportajında Türkiye’den yüzde 80 taşıma yaptığını, amaçlarının ise ını yapmak istedikleri yönünde. Diyor ki, Türkiye ihraç yükü mallarını getirecek kapıda bana verecek, Avrupa’ya ben taşıyacağım. 2013 yılı taşımalarına baktığımızda Türkiye’den Bulgaristan’a ihraç yükünün 48 bin’ini Bulgar taşıyor. Türkiye ise sadece 13 bin araçlık taşıma yapıyor. Yani Bulgaristan ihraç taşımalarının yüzde 78’ini Bulgar, yüzde 19’unu Türkiye, yüzde 3’ünü de 3. ülke araçları taşıdı. Gözünü toprak doyursun, daha neyin peşindesin? Bu şekilde davranmakla kendi ayağına kurşun sıktın, farkında değilsin” . Nuhoğlu, şöyle devam etti:

TEHDİT EDİYOR!

Bulgar tarafı, bugün itibarıyla Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığımıza hitaben yazdığı ve sektör medyası ile ‘Türkiye’yi şikayet’ amaçlı olarak paylaştığı yazısında dahi, iki ülke Bakanlarının imzaları ile belirlenmiş Kara Ulaştırması Karma Komisyon Protokolü’nde taahhüt altına alınmış olan belge kotalarını Türk tarafına teslim etmemesini, 2014 yılı başında toplantı yapılması şartına bağlamıştır. Bu ifadeden de anlaşılacağı üzere, Bulgar tarafı Kara Ulaştırması Karma Komisyon Toplantısı yapılana kadar transit belgelerin ını vermeyerek bunu bir tehdit unsuru olarak kullanmayı amaçlamaktadır.

MEVCUT ANLAŞMA

Bulgaristan ile ülkemiz arasında mevcut taşıma kotalarını belirleyen Kara Ulaştırması Karma Komisyon Protokolü 5 -6 Ocak 2012 tarihinde iki ülke Bakanları Sayın Ivaylo Moskovski ve Sayın Binali Yıldırım tarafından imza altına alınmıştır.

TÜRKİYE DURDURDU!

Türk Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Aralık ayından bu yana, daha önce imzalanan anlaşmaların gereği olarak tüm belgeleri muhatap ülkeye göndermiş ve aynı uygulamayı onlardan da beklemiştir. Ancak, karşı tarafın ısrarla belgeleri teslim etmeme yolunu seçmesi üzerine, Bulgar tarafına daha önce ını verdiği belgelerin kullanımını 30 Ocak 2014 tarihi itibarıyla durdurmuştur. Bulgaristan’dan beklenen tavır, “Devlet” olma sorumluluğunun bir gereği olarak anlaşmanın gereğini yerine getirmesidir.

Transit geçiş, uluslararası kuruluşlar tarafından tanımlanmış uluslararası bir haktır. İkili ülke ilişkilerinde bir pazarlık unsuru olamaz. Türk tarafı, transit konusundaki sağladığı kolaylıkları diğer ülkelerden de beklemektedir.

TRANSİT GEÇİŞLERDE ULUSLARARASI HUKUK

Tarifeler ve Ticarete İlişkin Genel Anlaşma’nın aşağıda yer alan beşinci maddesinde, transit serbestisi güvence altına alınmış ve engelleyici bir muamelede bulunulamayacağı belirtmiştir.

“5. Transit ile bağlantılı tüm ücretler, düzenlemeler ve formaliteler bağlamında, her bir akit taraf başka herhangi bir akit tarafın topraklarına yönelik ya da topraklarından yapılan transit taşımalara herhangi bir üçüncü ülkeye ya da ülkeden yapılan transit taşımalara sağlanan muameleden daha az elverişli muamelede bulunamaz.”

DTÖ Bakanlar Konferansı 3-6 Aralık 2013 tarihlerinde Bali’de yapılmış ve 159 ülkenin katılımı ile transit serbestisini daha da kolaylaştırıcı aşağıdaki kararlar alınmıştır;

- “GATT’ın 5. Maddesine ilaveten; Dünya Ticaret Örgütü üyeleri artık “TRANSİT TAŞIMALARI” daha da kolaylaştırıcı bazı yeni hükümleri de kabul etmiş bulunuyor,
- Transit formaliteleri ve düzenlemeleri gizli ayrımcılık aracı olarak kullanılamayacak,
- Mallar transit işlemine alındıktan sonra varış noktasına kadar gümrük vergisi veya gereksiz gecikmelere tabi olmayacak”

AB – Malların Serbest Dolaşımı

Bulgaristan, 2007’de AB üyesi olması ile birlikte, AB’nin malların serbest dolaşımı ile ilgili yükümlülüklerini kabul etmesine rağmen, “Türkiye-AB Gümrük Birliği’ni kuran 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın Türkiye-AB arasında “karşılıklı miktar kısıtlamaları ve bununla eş etkili tedbirleri engelleyen” 5. ve 6. Maddelerinin” gereğini yerine getirmemiş olup transit kotaları ile ve bu belgeleri teslim etmeme konusundaki ısrarı ile, yerine getirmemeye devam etmektedir.

SON DURUM

Bulgaristan’ın bu tutumu ile iki ülke arasındaki Transit, İkili, Boş Giriş, 3. Ülke belgeleri ile yapılan taşımalar en durmuş durumdadır. Türkiye, Bulgaristan’a alternatif olarak Yunanistan güzergâhını kullanmaya yönelmiş, aynı da UND’nin girişimleri ile Pendik-Trieste Ro-Ro hattına haftada iki gemi ilavesi ile 500 araçlık yeni bir kapasite oluşturmuştur. Bulgaristan’ı by-pass edecek Türkiye-Romanya (Köstence) Ro-Ro hattının kurulması hazırlık çalışmalarını başlatmıştır. 31 Ocak 2014 Cuma günü saat 19.00 itibarıyla Kapıkule Sınır Kapısı’nın Türk tarafında Bulgaristan’ı transit geçmek üzere bekleyen araç yoktur. Dönüş güzergâhında ise, Bulgaristan’ı transit geçecek olan araçlarla ilgili olarak Ulaştırma Bakanlıkları arasında görüş birliğine varılmıştır.