Ordino çıkmazı

Sektörde yine ordino tartışması var. Bu tartışma yeni değil, belki de 10 yıllık tartışma. Her yıl ordino belgesinin hukuksuz olduğu ve kaldırılması gerektiği konusunda pek çok demeç ve yazı, gerek ulusal basında gerekse mesleki platformlarda yayımlanmaktadır. Bir tarafta ihracatçılar ordinonun kaldırılmasını isterken, diğer tarafta doğaldır ki taşımacılar buna karşı çıkıyor. İhracatçılar, ithal hammadde ve ara malı taşınmasında ödedikleri ordino ücretinin maliyet ve zaman kaybına neden olduğunu söylüyorlar. Taşımacılar ise bu hizmet bedelinin bir güvence olduğu fikrinde birleşiyorlar.

Ordino olarak adlandırılan taşımacılık belgesini bilmeyenler için küçük bir açıklama yapacak olursak, "yük teslim talimat formu" veya "yük teslim belgesi" olarak adlandırılan bu belge sadece ithalat işlemlerinde kullanılıyor. İthalatçı bu evrak olmadan malını gümrükten hiçbir şekilde çekemiyor. Ağırlıklı olarak deniz yoluyla gelen emtialar için düzenleniyor. Lojistik firmaları düzenlenen belgeler için ithalatı yapan firmadan 50 ila 80 Euro arası bir para alıyor.

İşte tam da bu nokta, 1–3 Kasım 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilen TİM İhracat Haftası’nda ordino yeniden gündeme geldi. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin Başbakan Binalı Yıldırım'a sunduğu 10 maddelik talep listesinde ordino belgesinin kaldırılması da yer aldı. Geçmiş yıllardan farklı olarak bu sene bu talep hükümet nezdinde de kabul gördü. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gümrük idarelerine gönderdiği yazıda işlemler için artık ordino belgesinin aranmayacağı bildirildi. Bu yazıyı bazı kuruluşlar ordino bedeli kaldırıldı şeklinde yorumlarken, lojistikçiler süreçte bir değişiklik olmadığını savundu.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın bu hamlesinin hemen ardından, UTİKAD kamuoyuyla konuya ilişkin görüşlerini paylaştı. Açıklamanın iki boyutu var. Birincisi yükün doğru alıcısına fiziken teslim edilmesi sürecinde uygulanan işlemin tamamen hukuki olduğu ve Avrupa Birliği uygulamalarında da aranan bir belge olduğu vurgulanmış. Öteki boyutu ise Gümrük ve Ticaret Bakanı’nın ordinoyu kaldırttığı söylemi üzerinedir. Söylemin kamuoyunda yanlış algılamalara ve sonuçlara yol açacağı kaygısı paylaşılmış. Çünkü 1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu'ndan bu yana zaten gümrük idaresinin ve mevzuatının yetki ve sorumluluk alanında olan bir belge olmadığı ifade edilmektedir.

UTİKAD’ın açıklamaları gösteriyor ki serbest piyasa koşullarıyla belirlenen ordino ücreti alınmaya devam edecek ve uyguladıkları politikada ısrarlı olunacak. Bu çerçevede, TİM İhracat Haftası’nda başlayan ordino tartışması son açıklamalar ile farklı bir aşamaya girmiş gözüküyor. Sektörde ciddi bir hassasiyet ve gerilim yaratan bu çatışmanın ne ölçüde sonlanacağı ve bundan sonraki seyrinin ne olabileceğini birlikte gözlemleyeceğiz.

Sefa Ezgin
E-mail: ezgin.efe@gmail.com