DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
Doç. Dr. Ramazan Arıcı
Doç. Dr. Ramazan Arıcı
Giriş Tarihi : 11-04-2016 16:20

İstanbul ÖHO Taşıma Ücretlerinin Tarihçesi

Türkiye genelinde çalışan Özel Halk Otobüsleri bulundukları ile göre farklı ücretlendirme sistemiyle çalışmaktadır. Bazı illerde sadece para, bazılarında sadece elektronik kart, bazılarında ise ikisi birden geçebilmektedir. İstanbul’da bulunan ÖHO’ler bu sistemlerin hepsini yaşadı. Tarihsel olarak bunları 2 yazı şeklinde ele alacağım.

Öncelikle İstanbul ÖHO’ların belediye başkanları dönemine göre renklerini inceleyip, sonra dönemsel olarak yolcu ücretlendirmelerinin nasıl olduğuna değineceğim: İstanbul’da çalışan ÖHO’lar Bedrettin Dalan döneminde mavi-beyaz renkliydi ve ‘Mavibüs’ olarak isimlendirilirdi. Nurettin Sözen döneminde ise turuncu-beyaz renkliydi ve ‘Turuncubüs’ olarak isimlendirilirdi.

Recep Tayyip Erdoğan döneminde ise özellikle otobüslerin de sıfır olarak değiştirilmesiyle yeni imaj yaratılması için renk farkı olmasının daha iyi olacağı düşünüldü. Psikologlar, insanların streslerini azaltan ve rahatlatan renk olarak yeşil-açık mavi-koyu mavi renkleri tavsiye etti. 3 rengin kuşaklı şekilde otobüslere uygulanmasına karar verildi. Bu üç renk kombinasyonu firmadan firmaya değişen renk tonlarıyla karşımıza çıktı.

Ali Müfit Gürtuna döneminde artık bütün otobüsler sıfır olarak fabrika çıkışlı geldiği için İstanbul geneli yeşil-açık mavi-koyu mavi renkli ÖHO rengi oldu, hatta diğer illerdeki otobüsler bile bu renkleri kullanmaya başladı. Firmadan firmaya değişen renk tonları ise İstanbul genelinde bir renk cümbüşü yaşanmasına neden oldu… Kadir Topbaş döneminde firmadan firmaya değişen renk tonlarının farklı olması ve yeni imaj için turkuaz-beyaz ve damalı ÖHO rengine geçiş yapıldı. Bu dönemde de sıfır otobüslerle değişim süreci yaşandığı için renk karmaşası olmaması adına standart tonlar belirlendi. Artık ÖHO’leri Turkuaz (Mavi) otobüsler olarak adlandırılmaktadır.

5 belediye başkanı değişti ve 4 defa da ÖHO’ların rengi değişti. Artık bu son renk değişmeyecek ve standart İstanbul ÖHO rengi olacak gibi duruyor. Artık İstanbul’da ÖHO’lar dönemsel olarak yolcu ücretlerini nasıl temin ediyordu onu inceleyelim: İstanbul’da çalışan ÖHO’lar 1990 yılların başlarına kadar kağıt biletler ile çalışırdı. Mavibüsün son zamanları ve Turuncubüs zamanları bu şekilde çalışıldı. O zamanlar biletler 100’lük desteler şeklinde Abonman (Tam) ve Öğrenci (Yarım) olarak istiflenir, ana merkezlerdeki plantonluklara teslim edilirdi. Kaç adet bilet teslim edildiyse ona göre bir faturaya yazılırdı. Faturaya yazılan ile İETT yetkilileri tarafından sayılanlar karşılaştırılırdı. Genelde de ÖHO esnafları tarafından itina ile sayılan, hatta bazı esnaflar tarafından ütülenip destelenen biletler hep eksik çıkar ! yetkililer tarafından sayılan sayı neyse ona göre ödeme yapılırdı. Eksiklik tespit edilen ÖHO esnaflarına ceza-i işlemler uygulanırdı. ÖHO sahipleri hak iddia edemezdi. Çünkü kendi saydığının doğru olduğunu nasıl ispat edebilirdi ki… Biletleri ailecek sayıp vermişsin, ödemesini alacağın biletlerin sayımı senin gözetiminde yapılmıyor ve saydığının yanlış olduğu iddia ediliyordu… Herhalde o zamanlar ÖHO esnafı sahiplerinin eğitim seviyesinin de genel olarak Ortaokul – Lise seviyesinde olması da yetkililer tarafından bir ön yargı oluşturuyordu. Bunlar yanlış sayar en iyi biz sayarız diyorlardı!

Zor bela teslim edilen ve tekrar yetkililer tarafından sayılan biletler için ödeme ise 15 gün sonra yapılırdı. İETT’nin Beyoğlu Ana binasının orada bulunan ara sokakta sabahtan sıraya girip kod numarası yazdırılır, öğleye doğru veya öğleden sonra da ödemeler yapılırdı. Sabah 5’te sıra numarası yazdırmak için çocukken o sokaklarda çok sıralara girmiştim. Sıra yazdırırken ilk önce ara sokakta bulunan bir kahvede ön liste oluşturulurdu. Daha sonra İETT yetkilileri mesailerine başladıklarında gidip kod numaraları yazdırılırdı. O zamanlar ödemelerde aksamalar da başlamıştı, kahvede açılış saatini beklerken herkesin dilinde eskiden para alırdık, hiç bu dertlerle uğraşmazdık, sayıp verdiğimiz biletler bile eksik deniliyor böyle şey mi olur, paralı sisteme geri dönelim söylentileri başlamıştı. Aylar geçtikçe artık bu işin böyle yürümeyeceği ve biletçiler ile birlikte paralı sisteme geçileceği söylentileri daha yüksek sesle dile getiriliyordu. 90’lı yılların başında ÖHO’lar şirketleşmeye başladı. Bu sayede bazı sorunların daha kolay halledilmesinin yolu da açılmış oldu. Şirketlerin de etkisiyle biletçi sistemine geçiş yapıldı. Yolcular tarafından para ile ödeme yapılıp buna karşılık otobüs içinde bulunan biletçiler tarafından bilet kesilen döneme geçildi.
Devamı bir sonraki sayıda olacaktır.

Ramazan Arıcı
İstanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi
E-Mail: ramazan.arici@istanbul.edu.tr 

Doç. Dr. Ramazan Arıcı

Doç. Dr. Ramazan Arıcı

DİĞER YAZILARI Cuma günü öldü!... 20-09-2022 22:00 İBB Otobüs Esnafının Batmasını mı bekliyor? 25-08-2022 21:00 Gelişmeler ve Öneriler 13-04-2022 13:00 Esnaf Odası Seçimi 15-03-2022 15:49 Şükür Kötü Günler Geride Kaldı! 16-01-2022 23:18 ÖTİS-Bu Nasıl İş? 29-09-2021 20:26 Orta yolu bulmamız lazım! 13-07-2021 00:30 Bilgilendirilmek İstiyoruz 29-03-2021 23:06 Prematüre Bebek 15-03-2021 23:17 Otobüs Değiştirme Sorunsalı 01-03-2021 22:51 Ölümlü dünya! 14-02-2021 18:23 Evdeki Hesap Çarşıya Uymadı 29-01-2021 22:07 Yeni Sistem Nereye Gidiyor? 15-01-2021 14:10 Yeni Sistem ve Amortisman 30-12-2020 20:58 İstanbul Nostaljik ÖHO Grubu 15-12-2020 19:40 Okul Servisleri 14-08-2020 13:29 Ekmek Partisi 28-07-2020 15:10 Ulaşımda Normalleşme Süreci 19-05-2020 16:44 Covid Yakan Topu 03-05-2020 17:08 Korona Çıkmazı 15-04-2020 18:44 35’liğin esnafa yansıması 26-02-2020 15:34 AÖF indirimi artık çözülmeli 18-11-2019 10:24 65 Yaş Üstü Ücretsiz Ulaşıma Saat Kısıtlaması 16-10-2019 12:45 İOAŞ Esnafının Geleceği 27-09-2019 20:01 24 Saat Yaşayan Şehir 30-08-2019 12:51 Yeni Başlangıç 25-07-2019 15:53 Öğrenci Kartı Usulsüzlükleri Artacak 30-05-2019 17:27 Devlette Devamlılık Esastır 14-05-2019 09:55 Ücretsiz Ulaşım Vaatleri 15-03-2019 10:03 Tanzim Satış 24-02-2019 21:12 2019 Yılı Gelirken 28-12-2018 10:28 İBB 2017 Sayıştay Denetim Raporu 14-12-2018 22:25 İETT 2017 Sayıştay Denetim Raporu 30-11-2018 13:52 Araç Yenileme Fonu 15-11-2018 21:52 Minibüs Entegrasyonu 15-10-2018 16:51 Ulaşıma zam yok sübvansiyon var 17-09-2018 10:39 10 Ağustos 2018 sonrası 15-08-2018 14:36 Yeni yol haritası şart 20-07-2018 14:23 Haliç’ten Yenikapı’ya… 07-07-2018 11:50 Risk Nedir? 31-05-2018 14:36 Sosyal otobüs hattı ihalesi 15-05-2018 10:53 Seçim ve geçim derdi 30-04-2018 12:04 İstanbul Toplu Taşıma Yönetmeliği 14-04-2018 00:11 Nerede Kalmıştık? 29-03-2018 21:01 İETT 2016 Sayıştay Denetim Raporu 27-10-2017 13:00 Galatasaray Stadına Ulaşım 13-10-2017 21:27 Pembe Trambüs-Pozitifbüs 29-09-2017 15:59 Et-Tekraru Ahsen Velev Kane Yüz Seksen 12-09-2017 22:17 Haklıysanız çekinmeyin 21-08-2017 21:23 Esnafa uygun kredi 13-08-2017 22:49 KentSEL sorunlar 01-08-2017 23:53 Usulsüz kart kullanımı rekora koşuyor 21-07-2017 13:22 İETT'nin BMC Otobüsleri Çalışmaya Başladı 30-06-2017 17:58 Şoförlerimizin sorunları bitmek bilmiyor 16-06-2017 15:01 Neticeler alınmaya başlıyor 27-05-2017 12:52 Metrobüs Çocukları 15-05-2017 10:37 Ücretsiz Seyahat Desteği Reklamı! 28-04-2017 18:49 Müjdeler gelmeye başladı 12-04-2017 21:32 Ulaşım Dosyası 31-03-2017 19:04 Fotoğraf çekilme değil netice alma vakti 16-03-2017 16:37 TÖHOB devri sona erebilir 02-03-2017 15:44 Tükenmişlik Sendromu 17-02-2017 13:48 2017 ya tamam ya devam yılı! 01-02-2017 12:33 İETT ya özelleşiyor ya da güzelleşiyor! 16-01-2017 13:56 İETT Sayıştay Raporu İncelemesi-3 27-12-2016 12:27 İETT Sayıştay Raporu İncelemesi-2 13-12-2016 09:15 İETT Sayıştay Raporu İncelemesi-1 26-11-2016 13:43 İETT 2015 Sayıştay Denetim Raporu 15-11-2016 10:14 ÖHO Güvenlik Kameraları 31-10-2016 23:51 Ücretsiz taşımalar ve kilometre bazlı ödeme sistemi 16-10-2016 23:05 Ulaşım aracı şoförlerine karşı artan şiddet olayları 30-09-2016 09:37 İBB Beyaz Masa, İETT ve İOAŞ’nin çifte standartları 07-09-2016 09:42 Ulaşım Ücreti Düzenlemeleri Standart Hale Getirilmelidir 2 30-08-2016 12:51 ÖHO Acil Eylem Planı Yapılmalıdır 15-08-2016 12:52 Belirsizlikler ve Belli Olan Gerçekler 02-08-2016 15:08 ÖHO Esnafı Devletinin ve Milletinin Yanındadır 21-07-2016 12:02 BELBİM Tarihçesi 27-06-2016 12:59 AÖF'de İndirimli Kart Sınırı 25 Yaş... 14-06-2016 12:01 İETT ve ÖHO Şirketleri Yönetimlerinde Son Durum 31-05-2016 10:14 Ücretsiz Taşımaya Devlet Desteği Nihayet Yapıldı 16-05-2016 11:47 İstanbul ÖHO Taşıma Ücretlerinin Tarihçesi 2 28-04-2016 10:30 İstanbul ÖHO Taşıma Ücretlerinin Tarihçesi 11-04-2016 16:20 ÖHO alçak tabanlı otobüslerinin tarihçesi ve bugünü 27-03-2016 22:04 İETT’nin alçak tabanlı solo otobüslerinin tarihçesi ve bugünü 29-02-2016 22:08 Ulaşım Ücreti Düzenlemeleri Standart Hale Getirilmeli 08-02-2016 20:37 Ücretsiz Taşımaya Devlet Desteği İçin Öneriler 28-01-2016 19:39 ÖHO esnafını hatalı sollama, hatalı destekleme 12-01-2016 10:24 2016 Yılı ve Beklentiler 27-12-2015 19:25 Usulsüz kart kullanımı ve sonrası 24-12-2015 14:53 Bedava yaşıyoruz Bedava! 20-12-2015 20:20 Özel Halk Otobüsü Kaza Haberleri 17-11-2015 12:36
NAMAZ VAKİTLERİ
PUAN DURUMU
  • Süper LigOP
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
HALİNİZDEN MEMMUN MUSUNUZ?
GÜNÜN KARİKATÜRÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA