Tenfiz, hakem kararlarının gereğinin yerine getirilmesidir. MÖHUK yabancı hakem kararları ile yabancı mahkeme kararlarının tenfizini aynı kapsamda mütalaa etmiş ve “karşılıklılık esasını” benimsemiştir. Karşılıklılık esasına göre o devlette Türkiye’de verilmiş bir hakem kararının tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili bir uygulamanın bulunması gerekmektedir. Yabancı hakem kararlarının tenfizi incelemesinde, ilgili mahkeme, karşılıklılık esasını, uygulamada dikkate almak durumundadır.
Diğer taraftan Türkiye NY Sözleşmesinin I/3’üncü maddesine uygun olarak, sözleşmeyi sadece karşılıklılık esasına göre bu sözleşmeye taraf olan bir devletin ülkesinde verilmiş olan hakem kararının tanınması ve tenfizi hakkında uygulayacağını da beyan etmiştir.
Toprak esasına göre yabancılığı tayin edilen, kesinleşmiş ve icra kabiliyeti kazanmış yabancı hakem kararlarının tenfizi, tarafların yazılı olarak kararlaştırdıkları yer asliye mahkemesinden dilekçeyle istenir. Taraflar arasında böyle bir anlaşma olmadığı taktirde, aleyhine karar verilen tarafın Türkiye’deki ikametgahı, yoksa sakin olduğu, bu da yoksa icraya konu teşkil edebilecek malların bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
NY Sözleşmesine göre akit devletler yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi için ulusal hakem kararlarına nispetle ne oldukça daha ağır şartlar yükleyecek ne de daha yüksek adli harçlar alabilecektir. Tenfizi istenilen hakem kararının, kamu düzeni ile genel ahlaka aykırı olması ve uyuşmazlığın Türk kanunlarına göre tahkim yoluyla çözümünün mümkün olmaması hallerinde, reddolunabileceğini hükme bağlamıştır.
Murat Ertütüncü
E-Mail: muratertutuncu@gmail.com