10. Beş Yıllık Kalkınma Planı ve Otobüsçü |
Anılan çalışmalar 24-25 Eylul 2012 tarihleri arasında, yeni kurulu Kalkınma Bakanlığımızın organizasyonunda/ev sahipliğinde, Ankara Sheraton Otelinde yapıldı. Aylar öncesinde, TOFED ile de temas olunmuş, temsilci istenmiş ve ben bildirilmiş idim. Dolayısıyla tüm otobüsçülerimizin temsilcisi olan TOFED’i, ben temsil ettim.
Planlar Hakkında
Bilindiği gibi ülkemiz, 1960 larla birlikte, “Planlı Kalkınmalar” dönemine girmiş idi. Bu çalışmalar DPT Devlet Planlama Teşkilatı) tarafından hazırlanmıştı. TBMM de de kanunlaşırlardı. Bugüne kadar 9 adet Beş Yıllık Kalkınma Planı uygulamaya konulmuştur. Sıralanan planların da, öncekilerden yararlanılarak, öncekilerle tutarlı olması da gerekiyor.
Aslında bu raporların her birini, içerik ve uygulama sonuçlarıyla incelemek gerekir ki;
Ekonomimizin,
Sosyolojimizin,
Eğitimimizin,
Siyasetimizin,
Kalkınmamızın ve diğer alanlarımızın
seyir defterlerini görebilelim ve tam anlamıyla; “neredeydik-nerelere geldik ya da gelemedik” diyebilmek için sağlıklı fikirlerin sahibi olalım ve “konuşurken de dolu ve inandırıcı” olabilelim.
TOFED’ in temsili
Plan çalışmaları için, Özel İhtisas Komisyonları (ÖİK) kurulmuştu, her birinin de ikişer koordinatörü vardı, donanımlı kişilerdi.
Bizim ÖİK in adı; Ulaştırma ve Trafik Güvenliği idi.
Genel Raportörümüz; Prof. Dr. Mustafa ILICALI idi. Bu toplantıda da bir kez daha takdirler topladı, hayranlığı artanlardan biri de ben oldum. Her gün donanımını arttırdığı görülüyordu. Çünki, anında dünyadaki bu alana ait tüm gelişmeleri yerlerinde izlemek üzere uçuyor, ülkemizde de uygulanabilir olanları hararetle savunuyor, hükumetce de destekleniyor.
2 gün süren toplantımıza Başkan olarak DPT nin eski uzmanlarından Ülker Yetgin Hanımefendi seçildi, o yönetti.
İlk gün öğle öncesi Ulaşımın Tarihçesi, Kısa Değerlendirilmesi sırasında ben de söz alarak; “Ulaştırma ve Trafik Güvensizliği” nden bahsettim, belirli örnekler verdim. Özellikle 2 kurumun yanlış/eksik yönlerinden, uygulamalarından bahsettim; Karayolları Gn. Md.lüğü (Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığında) ve Trafik Hizmetleri Başkanlığı (İçişleri Bakanlığında).
Malûm, biri yol sunan, diğeri yolu ve yolu kullananları denetleyendir.
Kara Ulaştırması Alt Komisyonu
TOFED ‘i işte burada temsil ettim. Ancak burası, karayolundaki tüm sektörleri içermesi gereken yerdi.
Katılımcılar 11 kişi idik:
Kalkınma Bakanlığından 1, (Volkan Recai Çetin-Koordinatör)
Karayolları’ndan 2, (Mücahit Arman, Ahmet Gürkan Güngör)
Emniyet Genel Müdürlüğünden 2, (Hüseyin Şimşek-Trf. Plan. Da. Bşk, Mahmut Gülecen)
TOBB dan 1, (Yrd. Doç.Dr. Kemal Karayormuk- A.karahisar K.tepe Üni. Öğ. Üy. Ve Danışman)
Karayolu Güvenliği Dairesinden (Ulş.Bk.lığı) 1, (Yılmaz Kılavuz)
TOFED den 1, (Ahmet Türkoğlu)
Makina Mühendisleri Odasından 1, (Özcan Bayrakçı)
UND den 1, (Alper Özel)
Trafik Güvenliği Arş. Der.den 1 kişi, (İhsan Memiş; sonradan haberdar olmuş, 2. gün kendiliğinden katıldı)
Dolayısıyla tüm kara ulaştırma sektörlerinin temsilcileri yok idi. Anılan Bakanlığın, bu toplantıyı ilk organizesi olduğundan, -iyi niyet çerçevesinde- bu eksikliklerinin olabileceği kabul edilmelidir.
Ulaştırmadaki türler
Bu toplantıda genel olarak bulunan türler şöyle idi:
Demiryolu
Denizyolu
Havayolu
Karayolu
Demek oluyor ki, Karayolu Ulaştırmasının diğer türlerinin temsilcileri katılmamışlardı; yurtiçi yük, kargo vd.
Neler istendi?
Bu, aslında önemli bir soru. Bunları önce anahatlarıyla görelim, sonra ayrıntılandıralım:
Demiryolu: Malum, devletin elinde bir işletmeciliktir, altyapı yatırımları da buna dahildir. Özelleştirme hedeflerinden bahsedildi. Yap-İşlet-Devret modeli de yatırımları gerçekleştirmek için finansı kapsayan bir model.
Denizyolu: DTO (Deniz Ticaret Odası); ulusal ve uluslar arası gemi işletmecilerimizden-İstanbul’ da yolcu taşıyan dolmuş motoru irisi, gemi tipli teknelerin temsilcileri olarak katıldı. Bu gelir ve uluslar arası onur taşıtlarının sahiplerinde de epeyce dert varmış meğer. Devletin otobüsçüye bakatığı gözle bakılmış onlara da=Yolunacak Kazlar/Kümesteki Kazlar...
Ama, bizim sularımızda/limanlarımızda yabancı bayraklı gemiler oluvermişler. Böylece hem “TC Bayrağını Tüm Dünyada Taşıtmak/Dalgalandırmak Onuru” nu kovalamış devletimiz, hem de Kümesteki Kazların bir kısmını... Limanlara ödenen kayıtlılık gelirleri bizde ağır olunca, kolaylık sağlayan ülkelere (özellikle Panama’ ya vd.) kaçılmış ve onlara kazandırılmış. Otobüsçülerimizin, gemiciler gibi, yabancı bandıralar almak şansları yok...
Kümeslerinde mahkûmiyetleri sürecek...
Gemi inşacıları/Tersaneciler de ağlıyorlar: İş çokluğundan-iş yokluğuna kalmışlar...
Havayolu: Tam isabete en yakın büyüme tahminlerini onlar yapmışlar.
“Her 300 turist artışı için; 1 uçak koltuğu gerekecek...”
“2023 de 750 ila bin uçaklık toplam uçak sayısına erişilecek...”
“Yurt içinde büyümüşler, ”
“Yurt içinde büyümüşler, yurt dışı için devletimiz, en fazla müşkülat çıkaran durumundaymış...”
Karayolu: UND (Uluslar arası Yük Taşımacıları) Bu vesileyle öğrendik ki, “Transit Mazot” alırlarmış, tıpkı uçaklar gibi... ÖTV’ siz+KDV’ siz...
“- Vay başıma gelenler...” dediği gibi, -başı kel kalan- sadece otobüsçü kalmış:
Mazot: ÖTV+KDV+ZAM+ZAM+ZAM+++++ şeklinde sürüyor...
***
Karayolunda sektörler için değerlendirme şıkları da vardı, yönleriyle derecelendirmeye çalışıldı;
Güçlü-Zayıf-Tehdit alan-Fırsat olan durumlarıyla... Bunları sizlerle paylaşalım:
***
10. Beş Yıllık Kalkınma Planı Çalışmaları
(Kalkınma Bakanlığınca Organize Edilmiştir.)
24-25 Eylul 2012 Sheraton- Ankara
KARAYOLU GENEL TAŞIMACILIĞI İÇİN DEĞERLENDİRMELER
Güçlü | Zayıf | Tehdit | Fırsat |
Esnek kullanıma uygunluğu | Otoyol ağının yetersizliği | Çevre kirliliği | Turizm potansiyeli |
Güçlü filo (uluslararası yük taşımacılığı) | Güvenlik bileşenlerinin eksikliği | Terörist saldırılardan etkilenmeye açık olma | Büyüyen ekonomi |
Tarifeli yolcu taşımacılığı konusunda tecrübe ve alt yapı(otobüs filosu, terminaller vb.) | Kaza kara noktalarının ve kaza potansiyelinin varlığı | Enerji ve ekipmanda dışa bağımlıklık | Uluslar arası taşıma koridorları |
Geniş ve yaygın karayolu ağı | Geometrik ve fiziksel standartlarındaki eksiklikler | Yeni katılımın çok olması (sürücü ve araç) | Kombine taşımacılık |
Seri ve çabuk | Yol güvenliği denetimlerinin etkin olmaması | Ölümlü ve yaralanmalı trafik kazaları | Doğal kaynaklara yakın olunması ve bunun kazandırdığı jeopolitik üstünlük |
Diğer modların tamamlayıcısı | Yurt içi yük ve eşya bireysel taşımacılığında atıl kapasite | Maddi hasarlı kazalar | AB Uyum süreci |
Karayolu alt yapısı güçlü bir müteahhitlik sektörü | Yurt içi yaşlı filo | Akaryakıttaki yüksek maliyet(Kullanımyolyapım) | Siyasi otoritenin karayolu yatırımlarına olan desteği |
Güçlü STK | Mevzuat eksikliği | Bireysel araç kullanımının yaygınlaşması | Çevre Ülkelerdeki ekonomik büyüme |
Yeni taşıma kanunu | Trafik personel sayısının ve eğitiminin eksikliği | Bölünmüş yollarda hız limitlerinin yüksekliği | |
Kamu ve özel sektörde yetersiz insan kaynağı (taşıma kanunu ve yönetmelik gereklerince denetim istihdamı) | Fosil yakıtlara bağlı sektör | ||
Trafik güvenliği ve karayolu işletmeciliğinde bilimsel literatür eksikliği, | Yetki belgesiz ve ağır tonajlı taşımacılık | ||
Ar-ge yatırımlarındaki yetersizlikler | AB vize, kota vb engelleyici politikaları | ||
Akıllı ulaşım sistemlerinin yaygın olarak kullanılmaması, | Merkezi otoritelerce yayımlanan mevzuatın yerel otoritelerce uygulanmasındaki çatışmalar | ||
Teknolojik denetim sistemlerinin yaygın kullanılmaması, | |||
Kaza ölüm yaralanma istatistiklerinin olay mahhali ile sınırlı tutulması | |||
Sürüş kayıt sistemleri | |||
Yolcu istatistiklerinin sağlıklı tutulmaması | |||
Sektörel İmaj sorunu | |||
Profesyonel Sürücü Eğitim Alt Yapı Eksikliği, | |||
Kalitesiz sürücü eğitim (temel ehliyet) | |||
Yol ağındaki BSK lı yol oranının düşüklüğü | |||
Yolcu taşımacılığında diğer modlara verilen ötv vb vergisiz akaryakıtlar | |||
Trafik güvenliğinde lider kurum eksikliği | |||
Taşımacılık Sektöründe kredi desteğinin yetersizliği |
(Devamı haftaya)
Ahmet Türkoğlu
E-mail: ahmetturkoglu34@gmail.com