Otobüsçüyü 2023 e kadar neler bekliyor? (3)

10'uncu 5 Yıllık Kalkınma Planı ve Otobüsçü konulu yazımızı, değerlendirmelerle sürdürüyoruz. Anılan plana ve içeriklerine; otobüsçü, sadece TOFED ile tesir edebilecektir. Otobüsçü, geride kalan 9 tane 5 yıllık planda hep edilgendi, ilk defa böylece etkenleşiyor.

Malumlarınızdır, Kalkınma Bakanlığımızın organizasyonunda/ev sahipliğinde, Ankara’ da 24-25 Eylul 2012 de arasındaki, Plan kapsamındaki çalışmalar yapılmıştı. Otobüscü, Geleceğini Nasıl Planlamalıdır? Sorusunun cevabını, gerekçeli, belgeli bir şekilde sunmaya çalışıyoruz. Otobüscü, halihazır sistemindeki faaliyetini sürdürürken; karşılaştığı/içinde yaşadığı/yaşatıldığı pek çok olumsuzluklar yanında pek az olumlu duruma sahip...

Otobüscünün milatları
En önemli bir miladı hareket noktası olarak alalım: 4925... yani Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği...
“Kanun kötü mü oldu, yoksa iyi mi?” dersek, iyi olduğu asla inkar edilemez... Tartışılabilir/tartışılamaz yönlerini bir yana bırakalım ve miladımız olmasından devam edelim:
Bu milat öncesinde (MÖ) otobüs firmaları (tabela) sayısı 500 den fazla idi, milat sonrasında (MS) 350 nin altına indi. Böyle olması gerekiyor mu idi? Evet... Bu da nereden mi çıktı? Bilimsel tespitlerden, ki kaynaklarını da birkaç kere paylaşmıştık, 1980 lerin başlangıcında yapılmıştı.
Otobüslerde yaş ortalaması MÖ nasıldı? 8 gibiydi (hatırladığım)... MS nasıl? 3 e indi...
Otobüscü için bu durum iyi mi, kötü mü? Kötü... Neden? Üzerinde model baskısı oluştu. Nasıl? Rekabet unsurlarından biri oldu da ondan... Yeni otobüsü nasıl ediniyor? Aslında, kendisine sor; bakalım kaç ciltlik bir hikayesi çıkacak... Elindekinin borcu bitmezden, yenilemek baskısı karşısında; elindekini 1/3 veya ¼ fiyatına satıp, borcunu büyüterek, sermayesini yok ederek... Yenisini alırken yanına ortak/lar alarak...

Eski Milat?
Bu da Özal dönemindedir. 2. Özal Hükumeti döneminde –çok sebepli- ekonomik darboğaza girip-aşabilmek için “Kullanılmış Makine İthalatı” kanunu çıkararak, döviz sıkıntısını aşmaya çalışırken, bu ülkeye kullanılmış çok otobüs yağdı ve bunlar hemen seferlere konuldular. Modelleri, konforları yüksek olanlar; 302 Mercedes (efsane diyorlardı) üreticilerini, daha kaliteli/konforlu üretimlere zorladı.
İşte bu dönem, otobüscüyü en fazla etkileyen ilk en önemli milat idi, bence.
(En karlı çıkan otobüs dünyası mensupları mı? Üreticiler... Halen de bu durumdalar...)

Bu MÖ otobüscü nasıldı?
Her otobüs bir fabrika gibiydi. Otobüsler, lastik patlamasından bile yolda kalmazdı.
Otobüsler yoldan yolcu (ördek) almazdı, yüzüne bakmazdı, çünki yer olmazdı...
MS?
Yollarda daha büyük arızalarla kaldılar, motor, şanzıman, diferansiyel indirdiler.
Başka inen? Çok yönlü kazançlar...
Nasıl? Giderek, doluluk oranları düştü... Seferler, zarar yazmaya başladı.
Başka? Eskirken, borcunu da bitiren otobüsünü satarken de para kazanırdı...
Şimdi ne olacak?
En önemli soru ve sorunlar burada...
Havayolunun giderek artacak payı
Havayolundaki uçak sayımız, 500’ün altında imiş, 10 yıl içinde 1.000 (bin) e kadar erişebilecekmiş.
Daha küçük hava alanları, daha küçük uçaklar da hayatımıza girecekmiş.
Demiryolunun giderek artacak payı
Rayların boyları (ağlar/km ler) uzayacakmış
Demiryollarında işletmecilikler özelleştirilecekmiş

Otobüscünün felaketi mi, fırsatı mı?
Bu yazı boyunca, geçmiş planların ve uygulamalarının incelenmesinde ve yeni planların hazırlanması sırasında gördüklerimiz, göreceklerimizin de “garantisi” gibi, habercisidir.
Otobüscünün ve otobüscülüğünün sonu asla gelmez, gelemez... Ancak bugünki durum da süremez... Değişen pek çok şey olacak. Hatlar oldukça kısalacak. Sefer sayılarının azalması da söz konusu.

Fırsat?
Evet var... Havaya da uçmak, demiryollarına da uzanmak...
Yani işinin mantığını –ulaştırmacılık/yolcu taşımacılık- olarak düşündüğünde, işini –çok az kabuk değişikliğiyle- çeşitlendirmek.
Temel ihtiyaçlar?
Yatırımcılığa fikren ve zikren (uygulama) hazır olmak,
Demiryolu şirketleri kurmak/ortak olmak,
Havayolu şirketleri kurmak/ortak olmak,
Bu çeşitleriyle bir tür kombine/intermodal taşımacılık yapmak,
Yolcusuna hizmet sattığı alanı genişleterek, genişlemiş para kazanmak vb.

Otobüsçü bunu nasıl başarsın?
Bugüne kadar yapmadığı birleşme işini yaparak ve halen sürdürdüğü/itildiği kırasıya/kıyaysa rekabeti bırakıp, rakipleriyle birleşip-büyük sermayeler oluşturarak?
Bu mümkün değil!?
Bireysel açıdan bakıyoruz:
Sen şu durumda değil misin?:
Bu işe başladığın ilk 5 yıllık dönemde, bir otobüsün tek sahibi,
İkinci 5 yıllık dönemde yarısının,
Üçüncü 5 yıllık dönemde dörtte birinin,
Dördüncü dönemden itibaren de sadece direksiyonun sahibi=işçi şoför... Tabii ki yaşın izin verirse...
Böyle bir durumu yaşamak yerine, -hisse senetleri- kanalıyla kalıcı ve genişleyici, karlı işler yapsan daha iyi değil mi?

TOFED büyük bir şans olabilir mi?
Şansın ta kendisidir. Otobüscüleri bir çatı altında toplamayı başarmış, rüştünü ıspatlamış, ülke çapında kendisini kabul ettirmiş ve sektörünün sorunlarını çözümlemeye çalışan bir öz kurumdur.
Bu kimliğiyle de otobüsçülerin pek çoğunu, tek ya da çoklu şirketlerin kurucuları/ortakları haline getirebilir.
Bunu önemli bir misyon olarak edinebileceğine kaniim ve bu vizyonu da görüyorum.

10. Beş Yıllık Kalkınma Planı bitti mi?
Hayır, içine girmesini istediğimiz ve girdiğinde de gerçekleşmesini istediğimiz, bunu işletecek mekanizmaların planda olmasını istediğimiz pek çok olumluluklar ve kökünü kazı(t)mak istediğimiz pek çok olumluluklar var.
Bunlara da, sonraki yazımızda yer vereceğiz. Ancak, anılan plana ve içeriklerine; otobüscü, sadece TOFED ile tesir edebilecektir.
(Sürecek)

Ahmet Türkoğlu
E-mail: ahmetturkoglu34@gmail.com

ETİKETLER:

DİĞER YAZILARI Kapanmış Trafik Davalarında Yeniden Yargılama 20-09-2015 13:29 Hödüklerden kurtuluş yok mu? 20-01-2015 23:33 Trafikte Hödüklük Zincirlerimiz - 2 04-01-2015 17:52 TC mizdeki Hödüklük? 17-12-2014 22:10 Bir hukuk ayıbımız daha? 01-12-2014 22:19 Adli Tıp, “tıp” diyecek mi? 26-11-2014 15:17 Bakan Ala, Ilıcalı ile trafik güvenliğine koşu 22-11-2014 23:44 LPG nin yaktığı 2 otobüs 13-11-2014 18:01 KGM Cahit ve Yol Denetim Zabıtası masum mu? 13-11-2014 18:01 Devlete, Sağlık Bakanlığı sorusu 13-11-2014 18:01 Elhamdülillah, biz batılılar istifa ederiz! 13-11-2014 18:00 Trafikte Yardımcı Katil Sağlık Bakanlığı? 13-11-2014 18:00 %157= 9 bin’den Haberiniz Var mıydı? 13-11-2014 17:59 K.G.M. Cahit Turhan’a İşaretli Eğitimler 2 13-11-2014 17:59 Cahit Turhan’a işaretli eğitimler 13-11-2014 17:59 Tazminat soru(n)larınıza cevap 13-11-2014 17:59 Trafikte Adli Tıp=Kaos? 13-11-2014 17:58 10 Numara da son numara!.. 13-11-2014 17:58 Karayolları Genel Müdürü Trafik İşaretlerini Bil(m)iyor mu)? 13-11-2014 17:58 Uyuyamadım, yerim dar! 13-11-2014 17:57 Kayaları Hapsetsek Sn. Karayolları Genel Müdürüm? 13-11-2014 17:57 Otobüsçünün Bayram Kaza Karnesi Temiz (mi?) 13-11-2014 17:57 Vicdani ret insan hakkıdır! 13-11-2014 17:57 Başarılı Bayram Trafiği İster Misiniz? 13-11-2014 17:57 Yönetemediği tescillendi! 13-11-2014 17:57 İBB Trafiği Yönetemiyor 13-11-2014 17:57 Otobüsçüler, treni kaçırmamalı 13-11-2014 17:57 Yol felaketlerimizi karayolcudan dinlemek-3 13-11-2014 17:56 Bariyerlilik ve bariyersizlik farkı 13-11-2014 17:56 Yol Felaketlerimizi Karayolcu’dan Dinlemek (2) 13-11-2014 17:56 Bariyerler ve Bilim 13-11-2014 17:56 Panelvan Büyüdü Otobüs Oldu, Yine Otobüsçü Yakılacak! 13-11-2014 17:56 Otobüsçünün ve yolcunun ortak kâbusu -2 13-11-2014 17:56 Otobüsçünün ve yolcunun ortak kabusu -1 13-11-2014 17:56 Bakan Yıldırım’dan, Belediyelere suçüstü! 13-11-2014 17:56 Demek ki bariyer şehiriçinde bile gerekli (mi imiş?) 13-11-2014 17:55 Mustafa Ilıcalı ve Bahçeşehir’in Düğünü=Türkiye’nin Bayramı 13-11-2014 17:55 Trafiğimiz adam olacak mı? 13-11-2014 17:55 TOFED ve YTGK-DER Çocuk Trafik Güvenliğinde 13-11-2014 17:55 Karalanan Sektör ve Aldatılan Yolcular 13-11-2014 17:54 Bakan Güler’e çağrı! -2- 13-11-2014 17:54 Bakan Güler’e çağrı! 13-11-2014 17:54 Asker uğurlamak mı, “kurt dökmek” mi? 13-11-2014 17:54 Otobüs Terminallerinde Trafik Güvenliği (var mı?) 13-11-2014 17:54 Kar Lâstiğin yoksa 8/8 suçlusun? 13-11-2014 17:53 Nerede 8/8 yol kusursuzluğu? 13-11-2014 17:52 Habertürk Gazetesi Vasıtasıyla Tüm Medyaya Açık Mektup 13-11-2014 17:52 Otobüsçüyü 2023’e kadar neler bekliyor? (4) 13-11-2014 17:51 Otobüsçüyü 2023 e kadar neler bekliyor? (3) 13-11-2014 17:51 Otobüsçüyü 2023’e kadar neler bekliyor? (2) 13-11-2014 17:51 Otobüsçüyü 2023 e kadar neler bekliyor? (1) 13-11-2014 17:51 Aynı yerde 1yılda 30’uncu olaya kaza denir mi? 13-11-2014 17:51 Ardahan = Darmadahan! 13-11-2014 17:51 Karayollarımızın, pilavla tamiri 13-11-2014 17:50 Az Sigorta Çok Belâ Savar! 13-11-2014 17:50 Katil Yol+Katil Kavşak+Katil Köprü= Sürücü Suçlu! 13-11-2014 17:50 Devletimin Traktörünü Takdimimdir! 13-11-2014 17:50 Başbakana, Trafik Teşekkürleri 13-11-2014 17:50 Sadece 2 anarşist miyiz? (2) 13-11-2014 17:50 Sadece 2 anarşist miyiz? 13-11-2014 17:49 Köprü Yıkılmak Üzere 13-11-2014 17:49 “Asıl Trafik Canavarı Devlet!” mi desek? 13-11-2014 17:49 Doktorun kilosu kaç para (mı)? 13-11-2014 17:48 Devletimin kalkık kalmış damperleri Yıkarlar köprüleri 13-11-2014 17:48 Otobüsü devirdi, aferini kaptı! 13-11-2014 17:48 Kazalarınıza sevinelim de, Sayın Vekiller, peki sonra?!... 13-11-2014 17:48 Refahiye de otobüsçümüz de devrilmiş meğer… 13-11-2014 17:47 Sigortacılar kar yerine kâr edin 2 13-11-2014 17:46 Sigortacılara! 13-11-2014 17:46 Demek ki olurmuş!... 13-11-2014 17:46 Demek ki varmııış!…(2) 13-11-2014 17:46 Demek ki varmııış!… 13-11-2014 17:46 Sıra bizdeymiş, ona göre!... 13-11-2014 17:45 Ayak parmaklarıma 7 yeni otobüs isterim! 13-11-2014 17:45 Basının Zaferi! 13-11-2014 17:45 Yangın Mercedes, Alman Nankörlüğü Ve Türk Adalet(sizliğ)i (2) 13-11-2014 17:44 Alman Nankörlüğü ve Türk Adalet(Sizliğ)İ? 13-11-2014 17:44 Otobüsçü önce bacağını, sonra hayatını kaybetti… 13-11-2014 17:44 Heeççistan? 13-11-2014 17:43 Otobüsle traktörü çarpıştırma başarısı (!) 13-11-2014 17:43 Otobüs yangınına karşı: TEMSA 13-11-2014 17:43 Yanan ve yakan otobüsler 13-11-2014 17:43 Delil Karartmaya ve Fotoğraflamaya Teşekkür 13-11-2014 17:42 Abdestsizlerin Namazsızları, Dövmesi Caiz mi? 13-11-2014 17:42 “Ağrı Dağı”na da fotoğraf makinası! 13-11-2014 17:41 Trafikzede tarımcı öğrenciler 13-11-2014 17:41 Trafik Haftamızı da kaçırma katil ayı; lütfen bize de gel! 13-11-2014 17:40 Nur topu gibi kurbana, alev topu gibi tazminat 13-11-2014 17:40 20 “Katil”e 1 çözüm, o da yarım! 13-11-2014 17:39 Otobüs firmaları; keselerini yırt(tır)mak yerine, göz-kulak açmalı (4) 13-11-2014 17:39 Otobüs firmaları; keselerini yırt(tır)mak yerine, göz-kulak açmalı (3) 13-11-2014 17:39 Otobüs firmaları; keselerini yırt(tır)mak yerine, göz-kulak açmalı (2) 13-11-2014 17:38 Otobüs firmaları; keselerini yırt(tır)mak yerine, göz-kulak açmalı (1) 13-11-2014 17:38 Devlet var mı, yok mu (idi)? 13-11-2014 17:38 Yollarımız “cici”, sürücüler “tu k.k.” imiş! 13-11-2014 17:38 Sen boşa öldün, ben boşa sevindim Rumeysa’ m! 13-11-2014 17:37 Dampercilerle Devletin rüşveti birlikte mi kalkmış? 13-11-2014 17:37 Türkiye’de yaya olacağımıza, Kenya’da fil mi olaydık? 13-11-2014 17:36 “Gece Görüşlü Otobüsü”müz olmuş meğer… 13-11-2014 17:35 Otobüs üreticilerimize çağırı: Gece Görüşlü Otobüs 13-11-2014 17:35 Otobüsçülerimiz ‘Hava’lanmalı(mı?) ve ‘Demir’lenmeli (mi?) 13-11-2014 17:35 Şekerle başlayalım, şeker(!)lenmeyelim! 13-11-2014 17:34 Devlet Destekli Çatışma!... 13-11-2014 17:32 Bakanımızın enayiliği 13-11-2014 17:32 Katil köprülerden yeni alârm 13-11-2014 17:30 Kör devletim, gör devletim! 13-11-2014 17:30 Katil bariyer, hangi devletin? 13-11-2014 17:30 Eğitimsiz Devletimin, Eğitimsiz Profesörü 13-11-2014 17:29 Devletimin cehaletinin TIR' lamasının cinayetlerinin… 13-11-2014 17:29 İnsan Arası-Köpek Sırası 13-11-2014 17:29 Köpek, şoför müydü? 13-11-2014 17:28 Devletimin patlayan lastiği, pahalıya patladı 13-11-2014 17:28 Otobüsçüm, Duy! Müdür, 115 Bin TL Tazminat Ödeyecek! 13-11-2014 17:27 Kaptan ve devlet, köpeğe yenilirse... 13-11-2014 17:27 Uykusuzluk ve Yorgunluğun Trafik Kazlarına Etkisi 13-11-2014 17:26 “Mahkemeleşme”de Bakanlık ve bakan farkı 13-11-2014 17:08 Bitlis'te otobüsü nasıl devirdik? 13-11-2014 17:07 Denetim mi, ahlâk mı, fren mi patladı? 13-11-2014 17:06 Kafa koparma güvenliği! 13-11-2014 17:06 Bir yıldız daha kaydı;1 ölü 3 yaralı 13-11-2014 17:05 Kaymalı Faciaların Sessiz Diyalogu 13-11-2014 17:05