Artan nüfus ve trafik yoğunluğunun bir sonucu olarak trafik kazaları artarak hem onulmaz insan kayıplarına neden olmakta hem de ülke ekonomisine zarar verip sosyal sorunlara yol açmaktadır. Dünyada her yıl 1,17 milyon insan trafik kazaları sonucunda hayatını kaybetmektedir. Bunun yüzde 70 gibi büyük bir çoğunluğu gelişmekte olan ülkelerde meydana gelmektedir.
Ölümlerin yüzde 65'ini yayalar, yaya ölümlerinin yüzde 35'ini de çocuklar oluşturmaktadır. Her yıl on milyonun üzerinde insan trafik kazası sonucunda sakat kalmakta veya yaralanmaktadır. Artan trafik, gelişen şehirler, şehirleşmenin yol açtığı yolların daralması ve düzensiz şehirlerin yol açtığı sorunlar hem kazaları artmasına sebep vermekte hem de şehirlerde ölüm ve yaramaların artmasına neden olmaktadır.
Trafik kazaları ve oranlarına gelince bakılacağı üzere tahminlerin tersi bir durum göz önündedir. Gelişmiş ülkelere bakıldığında daha az gelişmekte olan şehirlere göre daha çok kaza yaptıkları ,ölüm ve yaralanmaların daha çok olduğunu veriler ortaya koymaktadır. Bu veriler ve oranlar en son TÜİK'in 2014 yılı dahil açıkladığı raporlara göre şöyle oluşmaktadır:
Avrupa şehirlerinden başlayalım; Almanya da yaşanan 288 bin 275 trafik kazasında 3bin 648 kişi yaşamını yitirmiş, nüfusa oranı ise yüzde 4,5'dir. Fransa da yaşanan 67 bin 332 kazada 3 bin 992 kişi yaşamını yitirmiş, nüfusa oranı ise yüzde 6,1'dir. İngiltere de yaşanan 154 bin 400 kazada bin 850 kişi yaşamını yitirmiş, nüfusa oranı ise yüzde 3,5'dir. Kanada da yaşanan 122 bin 820 kazada 2 bin 186 kişi yaşamını yitirmiş, nüfusa oranı ise yüzde 6,1'dır. Japonya da yaşanan 725 bin 733 kazadan 5 bin 745 kişi yaşamını yitirmiş, nüfusa oranı ise yüzde 4,6 dır. Avustralya da yaşanan bin 233 kazada yaşamını yitiren bin 352 kişi, nüfusa oranı ise yüzde 6,4'dir. Bu oran Türkiye'de tahmin edilenin altında kalmaktadır. Türkiye de 134 bin 170 kazada yaşamını yitirenlerin sayısı 3 bin 750 kişidir. Nüfusa oranı ise yüzde 5'dir. Bu oran Avrupa birliği ortalaması ise yüzde 6,5'dir. Buda demek oluyor ki beklenilenin aksine Türkiye'de kaza oranları ve ölüm oranları ortalamanın altındadır. Türkiye'deki sıkıntı ise bayram ve kısa süreli tatillerde uzun yola çıkan acemi şoförler ölümlü kazalara yol açmaktadır. Bunu önlemenin en önemli şartlarından biri eğitimle bu sorunu çözmek. Kısa süreli tatil ve bayramlarda denetimlerde artış sağlamaktır. Yeni dönemlerde bu tür eğitim çalışmalarıyla daha da bu oran düşürülebilir.
Serhat Akçakaya
E-mail: serhatakcakaya@hotmail.com