Kentiçi toplu taşımacılık sektöründe bugün gelinen noktaya baktığımızda 65 yaş ve üstü vatandaşların ücretsiz taşımalarının sayısı, 2014 yılında çıkan yasayla beraber neredeyse 5 katına çıktı. Ayrıca bu 65 yaş ve üstü taşımalar, diğer ücretsiz ve indirimli kartların artmasının da önünü açtı.
Özellikle İstanbul'da elektronik yolcu sayım sistemi olduğu için ücretsiz taşımaların türlerine göre sayısını net olarak görmekteyiz. Son zamanlarda yolcu taşıma sayılarına baktığımızda ücretsiz taşımalarda yüzde 10 artış olduğunu görmekteyiz ki bu da esnafa ciddi anlamda gelir kaybı yaşatmaktadır.
2015 yılının ilk altı ayında İstanbul'da bulunan sadece özel halk otobüslerinde 23 milyon 724 bin 936 ücretsiz yolculuk var iken, 2016 yılının ilk altı ayında bu rakam 25 milyon 364 bin 333 kişiye çıkmıştır. Artık esnaf bu yolcuları taşımayı bir yana, en az zararla işi nasıl bırakabilirimin derdinde!.. Araçlarını yok pahasına satan veya satmak isteyen esnaf sayısı ise her geçen gün artmaktadır. Yüzde 15'leri bulan ücretsiz yolculuklar, artık esnafı ve çalışanları canından bezdirdi. İstanbul için hükümetimizin yaşlılara verdiği destek parası, şuan için çok düşük kalmaktadır. Özel halk otobüs şirketlerinin yöneticileri olarak bizler, bu rakamın en az 2000 TL'ye çıkarılması veya biniş üzerinden sınırlandırılarak 100 biniş gibi aylık binişler verilmesi yönünde ilgili makamlara görüşlerimizi bildirdik.
65 yaş ücretsiz yolculuğun ortaya çıkmasıyla beraber, ücretsiz yolculuklar arttı. Bunun sebeplerini şöyle sıralayabiliriz: Tam yolculukla, yolculuk yapan yolcular bu durumdan hem fiziksel, hem de manevi olarak rahatsız oldu. Bununla beraber yolculuklarını değiştirenler oldu veya usulsüz kart binişleri arttı. Araçların aşırı dolu olmasıyla beraber bir çok vatandaş; minibüs, taksi veya servislerle yolculuk yapmaya başladı. Usulsüz binişler ise akrabalarının mavi kartı, indirimli kart veya ücretsiz kartlarla gerçekleşiyor. Halkında bu konuda kendince haklı sebepleri var. Ne kadarda doğru olmasa bir tarafta ücretsiz yolculuk yapan ve sınırsız dolaşan bir insan topluluğu, diğer taraftan da hem tam ücret veren ve tek binişlik yolculuk yapan vatandaşlarımız var. Hal böyle olunca da usulsüz biniş yapanların sayısı artıyor.
Burada yapılması gereken öncelik devlet büyüklerimizin taşın altına elini koyup, toplu taşımaya tek tarife modeli getirmeleridir. Bir tam bir de indirimli fiyat belirlenmeli!.. Ücretsizlere de devlet yardımını kartlara kontör yükleyerek yaptığı zaman herkesin eşit yolculuk yaptığı bir sistem ortaya çıkar. Uygun fiyatla yolculuk yapıldığında esnafta memnun kalacaktır. Yani halk ağzıyla 2.30 TL tam kontör yerine 1.70 ortalama fiyat belirlenirse halkta memnun kalır. Özel işletmecilik yapan esnafta işinden hem para kazanır hem de zevkle işini daha da geliştirir. Bu konuda herkesin sorumluluk bilinciyle hareket ederse sorunları bitirebilir, daha mutlu bir kentiçi toplu taşıma hizmeti sunabiliriz.
Serhat Akçakaya
E-mail: serhatakcakaya@hotmail.com