Bilindiği gibi 03.09.2004 tarihinde 25572 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan “Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Eğitim Yönetmeliği” hükümlerince, yetki belgeli işletmeler, karayolu taşımacılık faaliyetleri süresince hizmetlerini yürütebilecek niteliklere sahip ve yeterli sayıda personel bulundurmak ve istihdam etmek zorundadırlar (KTY Madde -34).
Bu zorunluluk, “KTY Madde 43 Yetki belgesi Sahiplerinin Yükümlülükleri” altında da belirtilmiştir.
(15) Yetki belgesi sahipleri, ilk yetki belgesi aldıkları tarihten itibaren 6 ay içinde, mesleki yeterlilik ile ilgili aşağıdaki yükümlülüklerini yerine getirmek ve faaliyetleri süresince muhafaza etmekle yükümlüdürler. Buna göre;
a) B1, C2, D1, L1, L2, M2, M3, N2, P2, R1, R2 ve T1 yetki belgesi sahiplerinin, en az birer adet üst düzey yönetici ve orta düzey yönetici türü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları veya bu nitelikleri haiz kişi veya kişileri istihdam etmeleri,
b) (Değişik: RG 25/12/2009-27443) A türü ile B2, C3, D2, K3, M1, N1, P1, T2 ve T3 yetki belgesi sahipleri ile tüzel kişiliği haiz K1 yetki belgesi sahiplerinin, en az birer adet orta düzey yönetici türü mesleki yeterlilik belgesine sahip olmaları veya bu nitelikleri haiz kişi veya kişileri istihdam etmeleri,
c) Yetki belgesi sahiplerinin, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen kişilerin herhangi bir sebeple ayrılmaları halinde bu eksikliği en geç otuz gün içinde gidermeleri şarttır.
Bu zorunluluk yönetmeliğin yayınlandığı günden bu güne kadar Ulaştırma Bakanlığı tarafından sürekli ertelenerek bu günlere gelindi. Hâlâ muafiyetten istifade etmek isteyenler için müracaatlar kabul ediliyor. Bir taraftan da mesleğe yeni girenler için eğitim ve kurslar düzenleniyor. Bakanlık tarafından belli dönemlerde imtihanlar yapılıyor. Ancak uygulama ile ilgili sıkıntılar var. Nedeni muafiyetten istifade ederek belge almak amacıyla ilgili kuruma evraklarını gönderenlerin, mesleki yeterlilik belgelerinin hala düzenlenmemiş ve işlemlerin bitirilmemiş olmasıdır. Farkındasınızdır! Son günlerde mesleki yeterlilik belgelerliyle ilgili olarak sektörden şikâyetler artarak gelmeye başladı. Bahse konu olan şikâyetlerin birincisi, müktesep hak olarak eğitim muafiyetinden yararlanıp belge almak isteyenlerin bazılarının yetersiz görülerek belge alamamaları… İkinci şikâyet konusu ise, istenen belgeleri eksiksiz ve tam gönderdiği halde, bu güne kadar hala belgelerini alamayanların olması…
Bu şikâyetleri yapanların bir başka eleştirisi de bu işle yetkilendirilen Gazi Üniversitesi Mesleki Yeterlilik Eğitim ve Değerlendirme Merkezi telefonlarına cevap verilmemesi, internet sitesindeki sorgu ekranında kaydı görülmeyen kişilerin faks, e mail yolu ile yapılan başvurularına cevap verilmemesinden kaynaklanıyor. Bu arada yetki belgeli işletmelerden istenen istihdam zorunluluğu konusunda taviz verilmediği, ODY ve ÜDY Mesleki Yeterlilik Belgeli ve nitelikli personel çalıştırmayan işletmelere ceza uygulandığı ve taahhütnamelerin artık kabul edilmediği söyleniyor.
Bakanlığın, muafiyetten istifade ederek mesleki yeterlilik belgesi talep edenlerin belgelerini acilen dağıtılmasını sağlaması ve mesleki yeterlilik belgelerini düzenleme yetkisi verilen kurumu ikaz etmesi lazım. İlk başvuruların üzerinden tam 6 yıl süre geçti!.. Belge dağıtımı hala sonuçlanamadı. Nereye kadar sürecek ertelemeler, müracaatlar, bu işin bir sonu yok mu? Merak ediyorum. Belgelerin verilmesinde yaşanan sıkıntıları bir yana bırakalım. Peki, işletme denetimleri sadece yetki belgesi yenileme süresinde mi yapılacak? Her önüne gelen hiçbir eğitimden geçmeden, bu mesleği hala yapabilecek mi? Haydi onları da bir yana bırakalım. Ya ehliyet alan ama araç kullanmasını bilmeyen ve ticari yolcu taşımacılığına soyunan şoförlerle, yol iz bilmeyen, müşterisine, Sultanahmet'ten Taksim'e nasıl gideceğini soran, tarif etmesini isteyen taksi şoförleriyle, kamyoncu düğümünü bilmeyen, yük yüklemeden anlamayan, hak hukuk tanımayan kamyon şoförlerine, Avrupa’ya gidip tek kelime yabancı dil bilmeyen uluslararası nakliyat şoförleriyle nereye kadar gidebiliriz, taşımacılık sektörünü nereye taşıyabiliriz?
İşte bu noktada şu gerçek yüzümüze tokat gibi çarpıyor: Karayolu Taşımacılık Sektörü'nün bir standardı yok. “Bu mesleği yaparken hangi ölçüt ve kıstaslar geçerli?” denildiğinde ortaya koyabileceğimiz net bir metin de mevcut değil. Mesleki eğitimler bu ölçüt ve kıstaslara göre mi oluşturulmuş? Eğitim müfredatını kim hazırlıyor? Neye göre hazırlıyor? Sektör olarak katkımız nedir? Bologna Süreci'nden haberimiz var mı? Karayolu Yolcu taşımacılığı sektörüne soruyorum:
Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun varlığından haberiniz var mı?
Mesleğimizin, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yapılmış bir tanımı Ulusal bir meslek standardı var mı?
“Otobüs Taşımacılığı” sektörünün meslek standardı var mı?
“Otobüs Kaptanlığı”nın mesleki standardı var mı?
Hangi ölçütler otobüs şoförlüğünün meslek standardı?
Otobüs şoförleri hangi ölçütlere göre eğitiliyorlar?
Bu soruların muhatabı sadece mesleki eğitim kurumları mı?
Yoksa sektörün içinde faaliyet gösteren işletmeler, acenteler, şoförler mi?
Bu ölçütler ve sektörel meslek standartları 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği'nden çıkarılabilir mi?
Mesleğin düzeni ve disiplini için getirilen bu hükümlerden bir standart bir “defacto” çıkarılması ne derecede doğru olur?
Yoksa sorunun temelinde, kanun ve yönetmelikler çıkmadan önce sektörümüzün ulusal meslek standartlarını oluşturmamamız mı yatıyor?
Bu soruları çoğaltmak ve aklımızın yettiğince cevaplar bulmak elbette mümkün. Ancak çözüm, acilen ilgili kurumlar ve ortak akılla girişimde bulunarak Karayolu Yolcu Taşımacılığı'nda standartların belirlenmesi ve tescil ettirmesidir. Sektörün temsilcilerine yine çok iş düşüyor.
Saygılarımla.
Nusret ERTÜRK
TOF ve TTDER
Danışman ve Sekreteri
E-Mail: info@ttder.org.tr
Tel: (0532) 317 33 86
Ek: Ulusal Meslek Standardı (UMS) bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından kabul edilen gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren asgari normdur. Mesleklerin Belirlenmesi; Standardı hazırlanacak meslekler, iş piyasasının ve eğitim kurumlarının öncelikli ihtiyaçları ve sektör komitelerinin önerileri dikkate alınarak Yönetim Kurulunca belirlenir. |
Meslek Standardının şekli ve içeriği; uluslararası örnekler incelenerek hazırlanan ve sektör komitesinden görüş alınarak Yönetim Kurulunca onaylanan "Meslek Standardı Formatı"na uygun olmak zorundadır. Meslek Standardı Formatı uluslararası uygulamalardaki değişiklikler ile MYK uygulamalarından elde edilen veriler ve değerlendirmeler dikkate alınarak hazırlama usulüne göre güncellenir. Standardı belirlenecek mesleğe ilişkin yeterlilik düzeyleri, Avrupa Birliği tarafından benimsenen yeterlilik seviyelerine ve Avrupa Yeterlilik Çerçevesine (AYÇ) uygun olmak zorundadır.
Kaynak: http://www.myk.gov.tr/index.php/tr/ulusal-yeterlilikler/ulusal-mesleki-yeterlilik-sistemi