Mimar Kentbilimci üstadım Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp ile geçenlerde yaptığım görüşmede; Şu anki siyasi iktidarın gündemindeki 3’ncü köprü konusunu açıldı. Değerli hocamızın konuyla ilgili görüşlerini paylaşmak istiyorum… İstanbul ulaşımına çözümler konusunda Başbakan Erdoğan ile buluştuğumuz bir nokta var: Transit Geçiş!..
Diğer bir deyişle, Anadolu’dan Trakya’ya, Ortadoğu’dan Avrupa’ya geçiş yapan ağır vasıtalar, kamyonlar, TIR’lar ve benzerlerinin kent içi ulaşımına girmeden İstanbul’u bypass etmeleri… Bazıları bu oranının az olduğunu iddia etseler de buna katılmak mümkün değil. Çünkü İstanbul’un doğu batı uç noktaları arasında işleyen çevresel trafik, Pendik’ten Yeşilköy’e, Tuzla’dan Avcılar’a, Gebze’den Hadımköy’e gidip gelen vasıtalar var. Kente girmesi gerekmeyen bu ulaşım, ciddi bir oran tutuyor ve mevcut köprüleri kullanıyor. Eğer transit ve çevresel ulaşımı mevcut köprülerden arındırabilirsek, İstanbul ulaşımında bir rahatlama olacağı açık.
Burada bir hatırlatma yapmakta yarar var!.. Ne yazık ki plansız göç ve sağlıksız büyüme ile yönetimin sonradan boğaz kenarlarına ‘rant’ çıkışları monte etmesi neticesinde transit geçiş için yapılan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve TEM (transeuropean motorway) kısa sürede boğuldu. E-5 (D-100) ile TEM arasındaki yeşil bant ilkel yerleşimlerle doldu. 300.000.000 m2 yeşil alan, talana kurban edildi. Neticede, TEM kent içi ulaşıma teslim oldu. O zaman ‘yeni transit geçiş nereden yapılmalı ki amacına ulaşsın, kısa ve ekonomik olsun, doğaya ve tarihe zarar vermesin ve TEM ile aynı akıbete uğramasın’ sorusuna cevap bulmak gerekiyor. İste bu Başbakan Erdoğan ile ayrıldığımız nokta: Güzergâh
İki alternatiften bir tanesi Sn. Erdoğan’ın önerdiği mevcut 2 köprünün kuzeyinden geçecek 3. Boğaz Köprüsü ve bağlantıları, diğeri bendenizin 12 senedir üzerinde çalıştığım güneyden, Marmara Denizi üzerinden Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük Projesi TRANSMAR. Bugünkü şartlarda; imarda illegalite ve rant düzeninin egemen olduğu bir ortamda Başbakan’ın Kuzeyden Köprü projesi gerçekleşirse, İstanbul çölleşme eğilimine geçebilir. Bu köprüye bağlı otoyolların yaklaşık 60 km uzunluğundaki kesimi orman arazileri ve su havzalarından geçecek, su kaynakları tehdit altına girebilecek, Kent tekrar kuzeye doğru ilkel ve illegal biçimde büyüyerek kalan akciğerlerini ve su havzalarını yitirecektir. Özetle: TEM de yaşadığımız kötü deneyim tekrarlanacak, güneyde Tekirdağ’dan Gebze’ye uzayan İstanbul betonu kuzeyde Karadeniz kıyılarına ulaşacaktır. Ekli uzay resmi 3. Köprü’nün neden Boğaz’ın kuzeyinden yapılmaması gerektiğini tartışmasız anlatmaktadır. (sarı: Hükümet’in projesi; kırmızı: Alp’in projesi)
Transit geçiş için akılcı yaklaşım ulusal ve uluslararası otoritelerden onay alan Marmara Denizi üzerinden 50 km’lik Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük projemdir. İTÜ’den Prof. Dr. Yücel Odabaşı başkanlığındaki bilim heyetinden ‘teknik vize’ alan proje 2001 yılında da ‘Dünya Boğaz Geçişleri Örgütü’ (Strait Crossings) tarafından ‘Başyapıt’ kabul edilmiş ve bilim literatürüne alınmıştır. Kuzeyden köprüye kıyasla kamulaştırma bedeli yok denecek kadar az olduğu gibi çarpık yapılaşma, arsa spekülasyonu, orman, yeşil ve su havzası talanı riskleri sıfırdır!.. Ucuz ve hızlıdır, direktir!.. İhale edilen İzmit Körfez geçişi ve İzmir Otoyolu ile buluşmaktadır!.. Denize batırılmış dubalardan yükselen ayaklar üzerinde, deniz seviyesinden 25 metre yüksekten giden sistem büyük gemi geçişleri için Boğaz önünde batacak veya yükselecektir. Örnekleri yapılmış, başarıyla işletimdedir. İçinden geçen manyetik motorlu Raylı Mekik sayesinde Atatürk ve SG Havalimanlarını 15 dakikada doğrudan bağlamakta, AHL de uçaktan inen yolcu 30 dk sonra yere basmadan SGHL den uçabilmektedir. Ön etütlere göre 3 milyar dolarlık proje, günde 100.000 ve 10 senede kendini ödeyecektir. (TRANSMAR a ilişkin ayrıntılar ve İstanbul ulaşımı için hazırladığım Altın Üçgen ve Kuşakyol projeleri www.ahmetvefikalp.com/kentsel vizyonlar bölümünden izlenebilir.)
Sevgili okuyucularım; Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp Mimar Kentbilimci kardeşiminfikirleri bunlar!.. Bana da pek uygun geliyor!.. Size konuyla ilgili bilgi sundum!..
Ahmet Gözen
E-Mail: gozenahmet@gmail.com