İDO İstanbul Deniz Otobüsleri A.Ş, İstanbul-Mudanya-Güzelyalı hattına bağlantılı olarak Balıkesir, Manisa ve İzmir’e otobüs çalıştıracağını açıkladı.
İDO'nun Yenikapı Genel Müdürlük binasında düzenlenen basın toplantısında bilgi veren İDO yabancı ortağı ve İDOBÜS hizmetinin fikir babası Sir Brian Souter, denizcilikte yepyeni bir kavram olan İDOBÜS hizmetinin benzersiz olduğunu ifade ederek, ilk kez deniz araçlarında uygulanacak bu modelin daha da geliştirilebileceğini söyledi.
İDOBÜS hizmetiyle yolcuların deniz otobüsleri ile İstanbul-Kabataş'tan Bursa limanına 50 dakikada ulaştırılacağını, oradan da Kamil Koç ve Ulusoy seyahat firmalarının otobüsleriyle yolcuların Balıkesir, Manisa ve İzmir'e taşınacaklarını anlatan Souter, bu yolculukla İstanbul İzmir arasının 1,5 saat kısalmış olacağını kaydetti.
22 Mart'tan itibaren İstanbul ve İzmir'den karşılıklı günde 13 sefer yapılacağını aktaran Souter, günün ilk saatlerinde neredeyse her saat başı sefer olduğunu kaydetti.
Bunun anlamı şudur, saatler iyi planlanırsa İstanbul İzmir Hattının %70 i artık IDOBUS seferleriyle gerçekleştirilecek demektir
Bilet ücretlerine gelince 1-5-8-12 TL civarında olacak, en yüksek fiyat 25 TL olduğu basın toplantısında açıklandı.
Açıklanan bilet fiyatlardan anladığımız kadarıyla Kabataş Güzelyalı, Bursa 1 lira, Balıkesir 13, Manisa 19, İzmir’inse 22 Lira olacağı anlaşılıyor. Basın açıklamasına bakıldığında İşimizin zor olduğu bu fiyatlarla rekabet etmemizin mümkün olmadığı çok açık. Bu fiyatlarda rekabet edemeyecek olmamız ve yaşanacak iş kaybı endişesini hepimiz taşıyoruz.
Ancak gazete ilanlarına ve internet sitesinde bakıldığında işin aslının böyle olmadığı ve başlayan fiyatlarla açıklamasıyla fiyatların değişebileceği, talebe göre bir kısım biletin promosyonlu olarak satılacağı anlaşılıyor. Basın açıklamasında 6 saat 25 dakika olarak verilen seyahat süresinin web sitesindeki tarifelerde İstanbul İzmir arası seyahat süresi 6,50 saat olarak veriliyor.
Gazete reklamlarına bakıldığında uçaklarda uygulanan ve bizim de zaman zaman karayolunda yaptığımız promosyon amaçlı biletler gibi olduğu ilanlardan ve İDOBUS ün
www. idobus.com.tr internet sitesinden de belli. İndirimler toplam kapasitenin yüzde kaçına uygulanacak arz ve talebe göre mi değişecek ve bu promosyon süresi ne kadar olacak, işte onlar belirtilmemiş. Sadece gazete ilanının en alt kısmında bir açıklama yapılarak sınırlı sayıda bilete uygulanacağı ve satış kanallarına göre değişiklik göstereceği açıklanmış: “22 Mart 2012 Tarihinden itibaren başlayacak idobus seferlerimiz İstanbul( Kabataş) Bursa (Güzelyalı) arası 1 Tl Balıkesir 13 Tl Manisa 19 Tl İzmir 22 Tl den başlayan fiyatlarla satışa açılmıştır. Satış kanalına göre rezervasyon bedeli değişiklik göstermektedir süper avantaj fiyatlarla ve koltuk sayısıyla sınırlıdır.”
Promosyon koltukların tamamına mı uygulanacak ne kadarına uygulanacağı açıklanmıyor bizde olduğu gibi!
Belli bir süre bu hattın bilinirliğinin artması yolcuyu alıştırmak için yapılmış süreli bir promosyon ise her seferde belli sayıda yolcuya yapılacaksa söz söylemeye hakkımız yok. Ayı şeyi rekabet adına biz de zaman, zaman yapıyoruz, hatta suyunu bile çıkardık.
Tüm sezonunda sürdürülecekse Güney Marmara ve Ege bölgesi ağırlıklı taşıma yapan otobüs işletmelerinin bu hatlarda işleri zor görünüyor. Bu fiyatlarla ve zaman avantajıyla kolaylıkla rekabet edemezler.
Haksız rekabet, yanıltıcı promosyon, İDO ya verilen ucuz akaryakıt desteği ve sektörce bulup çıkaracağımız bir çok mazeret bu taşımanın önünü alamaz durduramaz.
Tam kendi silahımızla kendimizi vurma durumu…
İşin temelinde yolcu menfaati, zaman kazancı ve ulaşım kolaylığı vardır.
İstanbul İzmir hattında uçak yolcusunu da etkiler bu taşıma şekli.
Şehrin göbeğinden her türlü deniz vasıtasıyla ve raylı sistemle ulaşabileceğiniz Kabataş’tan hareket edecek Deniz otobüsleriyle 50 dakikada Güzelyalı’ya ulaşılacaktır. Yolcuya zaman acısından çok büyük avantaj sağlamaktadır. Bu iş tutarsa yarın Bandırma dan da Körfeze, Gönen Biga, Çan, Çanakakale hatta Bozcaada seferleri de düzenlenebilecektir.
Bir başka istikamette Burhaniye Edremit Akçay, Ayvalık seferleri de bu şekilde yapılacaktır.
Sorun bu seferlerin düzenlenmesinde deniz otobüsü ve otobüs bağlantılı entegre taşımacılıkta değil otobüs ile yapılan direk seferlerin fiyatlarının altında yapılmasıdır.
Kafamızı kurcalayan mesele bu işin bu fiyatlarla kar etmeyeceği, maliyetin nasıl karşılanacağı ve nasıl sürdürüleceğidir.
Promosyon amaçlı yapılıyor ve süreli ise reklam bütçesinden karşılanır. Entegre taşımacılık adına denize verilen akaryakıtın bu bağlantılı seferlerde kullanılıp kullanılamayacağı sektörde herkesin sorusudur.
Kullanılabiliyorsa bu taşıma bu fiyatlara mümkündür. Yasalara göre denizde kullanılan akaryakıtın karada kullanılması suçtur. Özel izin ve müsaade alınmışsa haksız rekabete sebep olduğu için yapılamaz. Hakim durum yaratmaktadır. Böyle bir izin ve teşvik varsa, kamuoyuna açıklanmalıdır.
Ben böyle bir iznin verildiğini düşünmüyorum. Ancak promosyonlu indirimli bilet satış izni verildiği açıktır. Bu izni İDO’MU Otobüs işletmeleri mi almıştır. Yetki belgesi olmayan bir işletmenin karayolunda indirimli bilet düzenleme hakkının olması mümkün değildir. Otobüs işletmesi tarafından alınmış olması gerekiri O da otobüsün kapasitesinin %10 nu geçemez.
İkinci konu Yolcu açısından zaman kazancı ve bu güzergâhta seyahat süresinin kısalmasıdır.
Bu durum İDOBÜS uygulamasını avantajlı bir duruma geçirmektedir. Yolcu menfaatinedir.
İstanbul İzmir arasında yaklaşık 3 saatlik bir avantaj sağlamaktadır. Önemli bir zaman avantajıdır.
Biz İstanbul da bilet satış acentesinden aldığımız yolcuyu en kısa 30 dakikada terminale veya Otogara ulaştırıyoruz Otogar çıkışından sonra Köprü geçişi, trafik sıkışıklığını da hesap ettiğimizde İstanbul’u 2 saatten önce terk edemiyoruz.
Feribot bekleme ve Körfez geçişini hesap ettiğimizde zaman kayıplarını siz hesaplayın Toplam süre
İstanbul İzmir için otogardan otogara gece yolculuklarında 8.5- 9 saat gündüz seferleri için ise 10 saatten az değildir.
İDOBÜS ün fiyat ve zaman avantajının bizim aleyhimize olduğunun kamuoyunca bilinmesi için yazıyorum bu durum tespitidir. Rekabet sadece fiyatta değil aynı zamanda zamandadır.
İki güzide otobüs işletmemizin de bu işin otobüs ayağına ortak olmalarını anlamak hakikaten çok zor. Varan Turizmin Yenikapı Bandırma çıkışlı böyle seferleri vardı tutmadı ve kaldırıldı fiyat ve saat olarak bir avantajı yoktu Yenikapı’da ve Bandırma da aktarma ve bagaj sorunu vardı yürümedi.
Otobüs işletmelerinin bu işe ortak olmaları eleştiriliyor bu işe girmelerinin önemli sebebin kendi içimizdeki acımasız rekabetin olduğunu düşünüyorum.
Ancak bu iki işletmenin IDO İle işbirliği yapmasaydılar mutlaka bir yapanın çıkacağı da açıktır.
Sektörden bir başka büyüğün talip olduğunu hatta bu işte olabilmek için üç dört firma arasında kıran kırana rekabete girişildiğini ve biliyorum.
Ancak bu konuda bazı tereddütlerin olduğu zamanla anlaşılacak ve asıl zarar görenlerin başında bu işe paydaş olan iki işletmenin en zararlı çıkacak işletmelerin olacağı açıktır.
Kar etmeden işi oturtacaklar ondan sonra sistem yürümeye başlayınca saf dışı edilecekler veya çekilmeye zorlanacaklardır.
İDOBÜS Kendi Otobüslerini devreye sokacaktır. Bu benim şahsi görüşümdür.
Bu işten kazanç otobüs işletmelerinin bu fiyatlarla pazardan pay kapacaklarını ve işlerini arttıracaklarını avantaj sağlayacaklarını düşünmüyorum.
Hesap ortada 1 lirası İDO nun kalanı OTOBUSÜN Mudanya İzmir verilen rakamlara göre 24 Lira otobüsçünün cebine girecek Promosyon süresince,her sefer dolu gider, dolu dönerse, amortisman hariç başa baş gelir kişi sayısı düşerse zarar yazar. Tek avantaj İstanbul da ücretsiz servisin olmamasıdır.
IDO ile yapılan anlaşmada acentelik bedeli ödenecek ise komisyon miktarı ne olursa olsun zarar yazacağı düşüncesindeyim.
Şimdi bu konuda ilave edeceğimiz bir hususun bilinmesinde fayda var IDO İstanbul Deniz Otobüslerini satın alan Tepe-Akfen-Souter-Sera OGG İngiliz ortağı ve en büyük hissedarı.
Souter-Sera grubu OGG nin %40 hissesine sahip ve İngiltere’nin en büyük otobüs işletmesi bu grubun kontrolünde İngiltere’de başta Londra olmak üzere Avrupa’nın birçok şehrinde belediye otobüsü işletiyor ve otobüs işletmeciliğini çok iyi biliyorlar. Araç sayıların 15 bin olduğu söyleniyor.
Ortak girişim grubunun IDOBÜS uygulamasını hayata geçirirken aslında yerli otobüs işletmelerine ihtiyaçları yok istedikleri anda bir işletme kurup D1 Yetki belgesi alıp bu taşımayı kendi markaları altında yapabilirler.
Sermaye ve bu konuda bilgi birikimine sahipler.
Otobüs ayağında şimdilik neden yerli taşımacılarla işbirliğine gittikleriniz zaman gösterecek sistem oturunca kendi otobüsleriyle de faaliyete geçebilirler. Bu grubun sermaye ve yatırımcı grubu olduğunu da unutmamak lazım bu işten çıkabilirlerde yabancı sermaye korkaktır risk gördüğü kar edemediği yerde durmaz çıkabilir.
Yasal açıdan İDOBUS Projesi
Konunun yasal düzenlemeleri 20.09.2011 Tarihinde yayınlanan 2011/KUGM-15 Yolcu Genelgesiyle Denizyolu+Karayolları Kombine Yolcu Taşımalarının nasıl yapılacağı belirlendi.
Yasal açıdan bir eksikliklerinin olduğunu zannetmiyorum. IDO F1 Yetki belgesi alarak Ulusoy ve Kamil Koç firmalarının Güzelyalı dan kalkan seferlerine bilet kesen acente durumundadır.
Ancak verilen ilanlarda IDOBÜS markası altında kendi nam ve hesabına taşıma yaptığı ilan edilmektedir.
Karayolu taşıma mevzuatına göre bu durum suçtur.
F1 Yetki belgeli acenteler kendi nam ve hesaplarına taşıma yapamaz tarifeli ve tarifesiz sefer düzenleyemez yolcu bileti ve taşıma yolcu listesi düzenleyemez.
Ancak acentelik sözleşmesi yaptıkları Yetki belgeli işletmelerin biletlerini kesebilirler. Kendi unvanları altında bilet bastıramaz ve satamazlar.
Uygulamaya baktığımızda IDOBUS markası altında web sitesi oluşturulmuş bu marka altında bilet satılıyor. Bu taşıma kanunu ve yönetmeliğine göre suçtur.
Ulusoy veya Kamil Koç işletmelerinin biletlerini kesiyorlarsa bu durumda yapılan işlem doğrudur ancak internet sitelerinde entegre taşımanın bağlı otobüs seferinin hangi yetki belgeli otobüs işletmesinin otobüsüyle yapılacağını duyurması ve internet sitesinde göstermesi şarttır.
Mudanya Güzelyalı ile Bursa arasında yapılacak taşımalar D1 Yetki belgeli taşımacılar tarafından yapılamaz.
Mudanya Bursa Büyükşehir Belediyesi sınırları içindedir. D1 Yetki belgesiyle İl içi ve Belediye mücavir alan sınırları içinde iki nokta arasında yolcu taşımacılığı yapılamaz
Peki Mudanya Güzelyalı Bursa taşımaları nasıl yapılacaktır.?
Tek yolu Bursa UKAME Kararıyla yapılabilir. Bu izin alınmışmı dır. Bildiğim kadarıyla Bursa da Belediye mücavir alan sınırları içinde tahdit var!
Şehirler arası otobüs seferlerinde Mudanya Güzelyalı çıkış Bursa ara durak ta gösterilemez. İstanbul Bursa idobus taşımalarının Karayolu Taşıma kanunu mevzuatına uygun yapılması bence zordur mümkün görülmemektedir..
Nasıl çözdüklerini merak ediyorum.
Balıkesir, Manisa ve İzmir taşımalarında sorun çıkacağını zannetmiyorum ancak Bursa işi sadece Bursa Belediyesinin sorunudur yetki Büyükşehir Belediyesinindir UKAME kararıyla çözebilir.
22 Mart itibariyle başlayacak IDOBUS entegre taşımalarının sektörde iş kayıplarına sebep olacağı ve sektör tarafından çok tartışılacağı açıktır.
Bizim sektörün hatası öngörüsünün olmaması geleceği görememesidir.
Entegre taşımacılık hep söylendi dile getirildi tren ayağını Eskişehir’de gördük şimdi denizyolu da hayata geçiyor biz karayolu yolcu taşımacılığının değiştiğini değişeceğini göremiyoruz.
Sektörün dışından bakanlar ELİN İngiliz’i gerçeği görüyor ve geleceğimizi şekillendiriyor, biz sadece seyrediyoruz.
Sektörümüzün asıl sorunu budur.
Nusret ERTÜRK
Tüm Otobüsçüler Federasyonu (TOF)
Genel Sekreter
E-Mail: info@ttder.org.tr
E-Mail: sekreterya@tof.org.tr
Tel: (0212) 658 32 10 – 658 20 55
Fax: (0212) 658 32 80
GSM: (0532) 317 33 86