Ulaştırma Bakanlığı 2009 Yılında yayınladığı 2 genelge ile gene kafaları karıştırdı. İntibak ve uyum sürecinin sonuna gelindiği bu yılın başında Bakanlıktan ciddi ve radikal kararlar bekler iken, yayınlanan 2 genelge ile kafalar gene karıştı. Bunlardan İl içi tarifeli ve 100 Km kadar olan taşımaları düzenleyen genelge ve Y Yetki Belgeleri ile ilgili yayınlanmış bulunan 16.08.2004 Tarih B.11.KUG.0.12.00.02/215- 1383530606 Sayılı ve 29/12/2006 tarihli ve (2007/KUGM-22/YOLCU) numaralı Genelgelerini. 26/01/2009 tarihinde yayınladığı (2009/KUGM- 06 /YOLCU) genelgesi ile yürürlülükten kaldırmış bulunmaktadır.
Dolayısıyla İl içi ve 100 Km kadar olan taşımalarda bir boşluk doğmuş bulunmakta yeni bir düzenleme gerekmektedir. Bu genelgelerin kaldırılmış olması aynı zamanda eskiye dönüş olarak düşünülmeli. İl Valileri ve İl Trafik Komisyonları ve UKAME’ler ve kararları ile yürütülecektir sonucu ortaya çıkmaktadır.
Bilindiği üzere; 25.02.2004 tarih ve 25384 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Karayolu Taşıma Yönetmeliği”nin 2. maddesinin 3. bendi; “Taşıma mesafesine bakılmaksızın il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları, 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları ile belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehiriçi taşımalar, bu Yönetmeliğin kapsamı dışında olup; bunlar için Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelik yürürlüğe konuluncaya kadar, il sınırları içinde yapılan yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle ilgili valiliklerce, belediye sınırları ile mücavir alanı içindeki şehir içi taşımalar il ve ilçe trafik komisyonları ile işbirliği yapılmak suretiyle, ilgili belediyelerce bu Yönetmeliğin taşımacılar için getirdiği sorumluluk ve yükümlülükler dikkate alınarak düzenlenir.” hükmünü amirdir. denilmektedir.
Yönetmeliğin ilgili maddesine göre bu konuda çıkarılacak yönetmelik, çıkarılıncaya kadar denilmekte ve süre verilmemektedir. Bakanlık bu konuda yeni bir yönetmelik düzenlemesine mi gidiyor belli değil. Düzenleme gerekçesi ile mi ilgili genelgeleri yürürlülükten kaldırdı bilmiyoruz. Gerekçe de yok açıklanmamış.
Yürürlükteki ve uygulamada olan genelgeler hiçbir işe yaramadı. Dertlere, sorunlara çare mi olmadı, karışıklığa mı sebep oldu bu gerekçe ile mi kaldırıldı bilemiyorum. Antalya ve Muğla Dalamanda karışıklığa sebep olduğunu biliyorum. Bu belge yürürlüğe girdiği tarihte Türsab Bölgedeki üyelerine öz mal turist taşıma araçlarına Y Yetki Belgesi almalarının şart olduğunu duyuran bilgilendirme ve uyarı yazısı göndermişti. Bizler müdahil olup, konunun yanlış anlaşıldığını Y Belgesi’nin tarifeli seferler için geçerli olduğunu Turizm araçlarını kapsamadığını anlatarak yanlıştan dönülmesini sağlamıştık.
Bazı illerde (Örneğin Manisa’da) hiçbir karmaşa yaşanmadan Y Belgeleri verilmiş, sistem gayet güzel çalışıyordu. İl içi köy kasaba ve ilçeler arasında ve hatta sınır komşu iller arası Y Belgeli araçlar çalışabiliyor. Manisa’da sorun ve tepki de yok. Taşımacılar, neden kaldırıldı diye bana soruyor.
Burada en büyük sorun bence İl sınırı ile Belediye sınırlarının aynı olduğu illerde, başta İstanbul ve Kocaeli’nde yaşanıyor. Bu illerde Y Yetki Belgesi verilmiyor. İl içi taşımalar 5216 sayılı Büyükşehir belediyeleri kanunu ile Belediyelere bırakılmış. UKAME ve Büyükşehir Belediyelerin almış olduğu kararlar geçerli. Taşıma Kanunu ve Yönetmeliğe uygun kararlar alınmıyor. Belediyelerin yayınladığı yönergeler geçerli. Bu illerin dışında bazı valiliklerce hazırlanıp, yürürlüğe konulan Yolcu Taşıma Yönergeleri arasında farklı hükümler bulunduğu ve bu sebeple sorunlar yaşandığı gerekçesi ile bu genelgeler yürürlüğe konulmuştu.
Şimdi ne oldu bu sorunlar ortadan mı kalktı? İçinden çıkılmaz bir kargaşaya mı sebep oldu bilemiyoruz!.. İstanbul’da halen kargaşa ve belirsizlik devam ediyor. Yetki karmaşası var. Taşımacı da soruyor bizim muhatabımız kim Belediye mi T.C Ulaştırma Bakanlığı mı bilelim denilmektedir!..
Tüm sektöre sorun!.. Servis taşımacısından, özel halk otobüsü taşımacısına, okul taşımacısından turizm taşımacısına her kes İl içi taşımaların bir yönetmelik ile düzenlenmesi taraftarı karşı çıkan yok. Ulaştırma Bakanlığı’ndan bunu sürekli dile getiriyorlar. STK aracılığı ile de istiyorlar.
Belediyelerin yetkilendirilmesini, düzenlemelerini yetersiz ve hatta gereksiz buluyorlar. Para tuzağı, gereksiz evrak istenmesi ve hatta ticaretin önünde bir engel olarak değerlendiriyorlar. Bu kargaşa bir an önce ortadan kaldırılması isteği il içi taşıma yapanların en önemli talepleridir.
Düzenleme yapılacak ise 1 defa yapılsın kanun ile yetkilendirişmiş kurum tarafından yapılsın. İl İçi ve 100 Km kadar taşımalar turizm, personel, okul, ilçeler, beldeler arası köyden ilçeye İl merkezine 100 km kadar komşu il taşımaları bir veya birden fazla yönetmelik ile düzenlensin. Sektörün temsilcisi STK ile işbirliği yapılsın. Sistem iyi incelensin oldubittiye getirilmesin. Denilmekte ve sürekli dile getirilmektedir.
Y Belgeleri geniş kapsamlı bir düzenleme çalışması için kaldırıldı ise bence bu da yanlış,
Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar Y belgeleri geçerliliğini korumalıydı. Boşluk doğdu, insanların kafası karıştı, Bakanlığa güvenleri sarsıldı. Para vererek Yetki Belgesi alan taşımacıların mağduriyetleri ne olacak. Sistem den yana olmak kanun ve yönetmeliğe uyum göstermek mağduriyet sebebi olmamalı.
Y Belgesinin kaldırılması düşüncesinin altında ne olduğunu ben tahmin de edemiyorum!
Kimi mağdurlar Seçim yatırımı diyor. Bunun öncesi de vardı. Köyden ilçeye ve beldeye taşıma yapan araçlardan belge istenmesi konusunda süreyi 2009 sonuna kadar uzatmışlardı diyenler var. Evet, doğru biz bunun altında başka sebep aramadık. Olumlu gördük. Köylünün durumu malum dedik. Köy minibüsünün belgesine kadar düzenlenecek o kadar yer var ertelenmesi iyi oldu dedik. Eleştirmedik.
Bir gerçek var ki bu alanda şimdi boşluk doğduğu belirsizliğin, yurt genelinde kaçak ve korsan taşımalara sebep olacağıdır. Ulaştırma Bakanlığı’ndan beklentimiz tüm karayolu taşımacılığı sektörüne sahip çıkarak tüm boşluk olan alanlarda süratle bir düzenleme yapılmasıdır. Düzenlemelerin genelgeler ile değil, yönetmelik düzenlemeleri ile veya yeni yönetmelik çıkarılması ile yapılmasıdır.
Karayolu Yolcu Taşımacılığı sektöründe; sektörün tüm hizmet alanlarının belirlenerek düzenlenmesi şartı kaçınılmaz bir gerçektir. Bakanlık bu konuya ciddi olarak eğilmeli ve çalışmaları hızlandırmalıdır. Bunu bakanlığımızdan bekliyoruz.
İKİNCİ KONU İSE;
ÜDY, ODY ve SRC Mesleki Yeterlilik Belgeleri il ilgili yapılan değişiklik; Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliğinde değişiklik yapan yeni bir yönetmelik 20.02.2008 tarihinde 27147 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış bulunmaktadır.
Buna göre deneyime ve mesleki tecrübeye bağlı olarak 25.02.2006 tarihi itibariyle durumlarını belgeleyen ÜDY için 5 yıl, ODY ve SRC için 3 yıl, mesleki faaliyette bulunduğunu belgeleyenler eğitim muafiyetinden istifade ederek bu günden sonra da belge alabilecekler. Müktesep hak sahibi olarak Muafiyetten istifade edecek olanların başvuru ve müracaat süresi 31 Aralık 2008 tarihinde bitmiş idi. Bu yönetmelik değişikliği ile bir süre kaldırıldı. Şimdi 25.02.2006 tarihinden önce Karayolu Taşımacılığı konusunda mesleki tecrübe ve deneyime sahip olan ve durumlarını belgeleyebilenler, istedikleri zaman başvurabilecekler.
Bu karar ise sevindirici bir durum.
En çok sorun SRC belgelerinde yaşandı. Şoför arkadaşlarımız bu yönetmelik çıktığı zaman bizi kapsar, kapsamaz, şehir içi geçerli olmayacakmış, şehirlerarasında geçerli gibi yalan yanlış kulaktan dolma bilgiler ile ve meslek odalarının yönlendirmesi ile muafiyetten istifade ederek belge almak ve müracaat konusunda pek istekli olmadı. Ancak işin ciddiyeti ortaya çıkınca müracaatlar hızlandı ama gecikenler oldu belgeleri tamamlayamayanlar oldu.
İki üç sefer müracaat süresi uzatılmasına rağmen gene de müracaat etmeyenlerin olduğunu biliyorum.
Denetimler başladı. SRC belgesi olmayanlara otogarlardan çıkış verilmemesine rağmen müracaat edemeyenlerin olduğunu biliyorum.
Bu meslektaşlarımız ya durumlarını belgeleyip SRC belgelerini alacaklar veya yetkili kurumlarda kursa gidip sertifika alıp Bakanlığın açtığı sınavlara katılıp belgelerini alabilecekler.
Başka bir çözüm yolu yok.
Bu kolaylaştırmayı olumlu buluyorum.
Nusret ERTÜRK
E-Mali: info@ttder.org.tr